TCMB Verilerine Göre Türkiye’de Cari Açık Tüm Zamanların Zirvesine Yaklaştı: “43,5 Milyar Dolar”

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı verilere göre, Türkiye’de cari işlemler açığı ve işsizlik artıyor.

TCMB, ekim ayındaki 359 milyon dolarlık açıkla birlikte 12 aylık cari işlemler açığının 43,5 milyar dolara, 2022’nin ilk 10 ayındaki cari işlemler açığının ise 38 milyar 176 milyon dolara ulaştığını açıkladı.

Son 40 yılda en büyük cari açık 2010 yılında verildi. O yıl 47,7 milyar dolayı bulan cari işlemler açığı aynı zamanda Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 6,4’ünü oluşturuyordu.

Cumhurbaşkanı Strateji ve Büyüme Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Eylül ayında açıkladığı Orta Vadeli Program’da bu yılki GSYİH’nin 808 milyar dolar olarak hesaplandığı düşünüldüğünde, yıl sonu itibariyle cari işlemler açığının toplam gelirin yüzde 5’ine ulaşması bekleniyor.

Prof. Günçavdı: “Cari açık patladı ama hükümet seçime ‘Allah kerim’ diyor”

Dünyanın enflasyonla mücadeleye girdiği bir dönemde önceliği ekonomik büyüme olarak belirleyen hükümetin yüksek cari açığı göze aldığını söyleyen İTÜ İşletme Fakültesi öğretim üyesi Öner Günçavdı, seçime kadar bu politikanın devam edeceği görüşünü savunuyor.

VOA Türkçe’nin konuştuğu Profesör Günçavdı, “Dünyanın birçok ülkesi küresel olarak yaşanan ekonomik sorunları minimize etmek için ekonomiyi kontrol etmeye ağırlık verirken Türkiye tam tersini yaptı. Risklere rağmen hızlı büyümeyi zorluyor. Bunun maliyetlerinden biri de cari açık. Cari açık patladı. Hükümet risklerin farkında ama seçime kadar hükümet ‘Allah kerim’ diyor. Çünkü büyüme yavaşlarsa işsizlik olur. 2009 seçimlerinde yüzde 4,7 daralma oldu, AKP tarihinin en düşük seçim oranını elde etti. O gün bugündür AKP ve Erdoğan hiçbir seçim senesinde bunu göze alamıyor. 2023’in ilk yarısında da büyüme ve işsizlik riskini üstlenmeyecektir. Son açıklanan veriler de Avrupa’nın resesyona girdiği süreçte ihracatta bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Türkiye olarak cari açık vermeye devam edecek” dedi.

2022 yılının ilk 10 ayında dış ticaret açığı 74,4 milyar dolar olmasına rağmen aynı dönemde cari işlemler açığının 38 milyar 176 milyon dolarda kalması ise 20,970 milyar dolar tutarındaki net hata ve noksan ile mümkün oldu.

İyi Partili Kadıoğlu: “AK Parti hükümetleri dönemi cari açık eksi 622,7 Milyar dolar”

Net Hata Noksan kalemindeki belirsiz girişlere, İyi Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Özcan Kadıoğlu da dikkat çekti.

Kadıoğlu, “Yeni Ekonomi Modeli’nde cari açığı sıfırlayacaktık. Model ortaya atıldığından bugüne verilen cari açık eksi 38,2 milyar dolar oldu Geçen yıl Ocak-Ekim döneminde eksi 1,95 milyar dolar idi. AK Parti hükümetleri dönemi cari açık eksi 622,7 milyar dolar. AK Parti hükümetleri döneminde net hata noksan kalemi 54,4 milyar dolar giriş olmuş Ocak-Ekim 2022 döneminde 20,97 milyar dolar ile tüm yılların ikinci rekor girişi oldu Seçim dönemlerinde (2011,2015,2018) ve 2022 Net Hata Noksan girişi 62,7 Milyar dolar” ifadelerini kullandı.

CHP’li Öztrak: “Cari açık bir yılda 20’ye katlandı”

Eski Hazine Müsteşarı ve CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak da hükümetin bir yıl önce açıkladığı Yeni Ekonomik Model’in sonuç vermediğini söylerken cari açıktaki patlamanın net hata noksanla makyajlandığını söyledi.

Sosyal medya hesabından açıklamalarda bulunan Öztrak, “Güya; faiz inecek, TL değer kaybedecek, İhracat patlayacak, Cari denge fazla verecek, Döviz rezervleri coşacak, TL Değer kazanacak, Enflasyon düşecekti. Sonuç: Cari açık sadece bir yılda 20’ye katlandı. ‘Çin işi, Maçin işi’ dediler. Cehaletleriyle milleti perişan ettiler. İlk 10 ayda patlayan cari açık kaynağı belli yollardan finanse edilemeyince, iş yine kaynağı belirsiz finansmana havale edilmiş. Bu dönemde kaynağı belirsiz finansman girişi, 2 kattan fazla artarak, 21 milyar $’a çıkmış. Bu şekilde 2018’de kırılan rekor, şimdiden egale edilmiş. Rakamları ne kadar makyajlarlarsa makyajlasınlar, ortada değişmeyen bir hakikat var. 2010’dan sonra bu ülkede ne oldu da kaynağı belirsiz para girişi şaha kalktı? Bu paralar kimin? Hırlının mı, Hırsızın mı?” dedi.

TÜİK verilerine göre Türkiye’de 3 milyon 534 bin kişi işsiz

TÜİK’in açıkladığı Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, Ekim ayında işsiz sayısı bir önceki aya göre 57 bin kişi artarak 3 milyon 534 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık artış ile yüzde 10,2 seviyesine ulaştı.

İşgücüne katılım oranı yüzde 53,1’den yüzde 53,5’e yükselirken, istihdam oranı da binde üç artış göstererek yüzde 47,7’den yüzde 48’e yükseldi.

Genç nüfusta mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı yüzde 21,9 olarak ölçülürken geniş tanımlı işsizlik ise bir önceki ay gibi yüzde 20,3 olarak açıklandı.

DİSK-AR: “Ekim 2022’de işsizliklerin sadece yüzde 11’i işsizlik sigortası alabildi”

DİSK’in araştırma birimi DİSK-AR geniş tanımlı işsiz sayısının 7,6 milyona çıktığını belirtti.

DİSK-AR’dan yapılan açıklamada, “Geniş tanımlı işsiz sayısı 7,6 milyon. Genç kadınların yüzde 28,6’sı işsiz. Geniş tanımlı ve dar tanımlı işsizlik arasındaki fark 10,1 puan. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. Ekim 2022’de TÜİK tarafından toplam dar işsiz sayısı 3 milyon 458 bin kişi olarak açıklandı. İŞKUR’un Ekim 2022 verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 402 binde kaldı. Ekim 2022’de işsizliklerin sadece yüzde 11’i işsizlik sigortası alabildi” denildi.

Gazeteci* Hilmi HACALOĞLU

[UHA Haber Ajansı, 13 Aralık 2022]