İstikşafi görüşmelerden “somut sonuçlar” çıkar mı?

1990’lardan bu yana Türk-Yunan ilişkilerinde en gergin geçen yıl 2020 oldu. İki ülke sıcak çatışmanın eşiğine geldi.

Bu yılın hemen başında ise diyalog yolunda somut adım atıldı. 5 yıldır gerçekleştirilmeyen istikşafi görüşmeler, 25 Ocak’ta İstanbul’da yeniden başladı.

Uzmanlar istikşafi görüşmelerin, “yıllardır süren köklü sorunların çözümüne yönelik değil”, Ankara-Atina arasındaki “problemlerin tespitine yönelik” olduğunu vurguluyor.

“2 devlet uyuşmazlığı teşhis etmek için görüşmeler yapıyor”

Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sertaç Hami Başeren ve SETA Dış Politika Arastırmacısı Dr. Mehmet Uğur Ekinci, Türkiye ile Yunanistan  arasındaki istikşafi görüşmeleri TRT Haber’e değerlendirdi.

Prof. Dr. Sertaç Hami Başeren “İstikşafi sözcüğü keşfetmek anlamına geliyor. İki devlet, aralarındaki uyuşmazlığın niteliğini ortaya koymak, teşhis etmek çabası içerisinde görüşmeler yapıyor” dedi.

Dr. Mehmet Uğur Ekinci ise görüşmeleri alternatif yol arama çabası olarak değerlendirdi: “Görüşmelerin şu anda hedeflediği sonuçlar, daha çok gerilimin azaltılması ve iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için alternatif yollar aranmalıdır.”

“İstikşafi görüşmeler somut sonuçlar doğurabilir”

İstikşafi görüşmelerin somut sonuçlar doğurabileceğine işaret eden Prof. Dr. Başeren’in tespitleri şöyle:

“Daha yakın, daha somut sonuçlar olabilir. Bunlar nedir? Sahada askerlerin karşı karşıya gelmesini engellemek. Diplomatların biraraya gelmesi, sahada askerlerinkarşı karşıya gelmesini önler. Görüşmelerin somut sonucu, yeni Doğu Akdeniz krizlerinin olmasını önlemek.”

Dr. Ekinci ise süreci olumlu yorumluyor: “Şua anda, hala iki ülke bir araya gelip oturabiliyorsa bu olumlu bir gelişmedir. Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerilimlerin bu sene biraz daha azalacağı konusunda bir işaret veriyor.”

“Köklü sorunların çözümü zor olacak”

Uzmanlar, iki ülke arasındaki köklü sorunların çözümünün ise zor olduğunu vurguluyor.

Prof. Dr. Sertaç Hami Başeren, uyuşmazlıkların ufak tefek işler olmadığını, hemen sonuç alınmasının, hemen çözüm beklemenin gerçekçi olmadığını vurguluyor.

Yunanistan görüşmelerde olumsuz tutum sergiliyor

Prof. Dr. Sertaç Hami Başeren Yunan tarafının görüşmelerdeki olumsuz tutumuna da dikkat çekiyor:

“Türkiye’nin yaklaşık 200 bn metrekarelik bir kıta sahanlığı alanı var. Yunan iddiaları neredeyse bunun yarsına ulaşıyor. Gayri askeri ststüsündeki adaların silahlandırılması, en hassas meselelerden biridir. Yunanistan’ın maalesef bu meseleyi dikkate almadığını görüyoruz.”

“Farklı alanlarda ilişkiler geliştirilebilir”

Türkiye ve Yunanistan’ın tezleri derin anlaşmazlıklara yol açsa da farklı alanlarda iki ülkenin işbirliği de gelişterebileceğine vurgu yapan Dr. Mehmet Uğur Ekinci, “Şu anda ortak riskler var. Koronavirüsten dolayı iki ülkenin de ekonomisinde özellikle turizm ciddi etkilendi. Türkiye ile Yunanistan arasındaki ticaret son yıllarda olduça azaldı. Böyle noktalara iki ülke de eğildiği zaman, ikisi de kazançlı çıkabilir” dedi.

Görüşmeler farklı alanlarda da devam edecek

Görüşmelerin başarılı olmasında ABD ve AB gibi uluslararası aktörlerin yaklaşımının önemi de kaçınılmaz.

Ancak uzmanlar, istikşafi görüşmeler sonuçsuz kalsa bile Türkiye-Yunanistan arasındaki görüşmelerin farklı alanlarda devam edeceğini vurguluyor.