“Eşit Adımlar iş dünyasında fırsat eşitliği alanında farkındalık yaratacak”

İş dünyasında fırsat eşitliği alanında farkındalık yaratmayı amaçlayan dijital platform Eşit Adımlar’ı, TSKB Kurumsal İletişim Müdürü Canan Coşkun’dan dinledik. Platformun, fırsat eşitliği alanında iyi uygulamalar gerçekleştirmeyi amaçlayan, bu konuda yol haritasına ihtiyaç duyan tüm firmalara açık olduğunu söyleyen Coşkun, şirketlerin insan kaynakları, kurumsal iletişim, kurumsal sosyal sorumluluk departmanları çalışanlarının yanı sıra üst düzey yöneticiler, STK temsilcileri ve akademisyenler için pek çok fırsat barındırdığını belirtti.

Sezin BULUM, EDİTÖR

Eşit Adımlar nedir?
Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) iş ortaklığında, Türkiye Sınai Kalınma Bankası (TSKB) ve Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) işbirliğiyle hayata geçirilen Eşit Adımlar’ı iş dünyasında fırsat eşitliği alanında farkındalık yaratmayı amaçlayan dijital bir platform olarak tanımlayabiliriz.

Platform hangi ihtiyaçla kuruldu?
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkelerinde kadınlar ve kız çocukları ortalama eğitim düzeyi ve başarısı açısından erkeklerin önüne geçmiş durumda. Ancak kazançlı ve yüksek talep gören fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarında kadın sayısı hâlâ çok düşük seviyede.Son 30 yılda kadınların işgücüne katılımı erkeklerinkine yaklaşmış olmasına rağmen ücretli çalışma yaşamına katılımdaki farklılıklar sürüyor. Türkiye’de fırsat eşitliği konusunda hızlı bir gelişim olsa da henüz OECD genelinde karşılaştırıldığında gidilmesi gereken çok yol görünüyor.

Araştırmalar, 2025 yılına kadar toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması halinde, dünya ekonomisine yapılacak katkının 28 trilyon dolara ulaşabileceğini vurguluyor. Türkiye’de kadınların işgücüne katılımının OECD ortalamasına (yüzde 64) gelmesi durumunda Türkiye’nin milli gelirinin yüzde 20 artacağını vurguluyor. Ayrıca, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yaptığı hanehalkı bütçe anketine göre, çalışan kadınların bulunduğu hanelerde tasarruf oranı yüzde 11,2 iken bu oran hiçbir kadının çalışmadığı hanelerde yüzde 5,4’e iniyor.

Bu rakamlar, fırsat eşitliğinin sadece sosyal anlamda değil ekonomik anlamda da önemli değer yarattığını gösteriyor. Fırsat eşitliği konusunda ilerleme sağlamanın yolu ise iş dünyasında farkındalığın artmasından, iyi uygulama örneklerinin paylaşılmasından ve işbirliğinden geçiyor. Çünkü farkındalığı artan şirketler, kadınlara daha iyi çalışma ortamı sunuyor, kadınların ekonomiye katılmasının yolunu açıyor.

Fırsat eşitliği konusunda Türkiye’de yapılan çok değerli işler var. Benzer şekilde, iyi işlere imza atmak isteyen şirketler de var. Eşit Adımlar’da amacımız, bu şirketlerin birbirinden öğrenebildiği, birlikte gelişebildiği bir ortam yaratmak.

Hedef kitleniz kimlerden oluşuyor?
Eşit Adımlar, fırsat eşitliği alanında iyi uygulamalar gerçekleştirmeyi amaçlayan, bu konuda yol haritasına ihtiyaç duyan, diğer iyi örnekleri inceleyerek kendisi için gelişim alanı yaratmak isteyen tüm firmalara açık. Bu anlamda Eşit Adımlar, şirketlerin insan kaynakları, kurumsal iletişim, kurumsal sosyal sorumluluk departmanları çalışanlarının yanı sıra üst düzey yöneticiler, STK temsilcileri ve akademisyenler için pek çok fırsat barındırıyor.

İş dünyasında kadın istihdamı konusunda dijital bir rehber niteliği taşıdığınızı söylüyorsunuz. Biraz açar mısınız, bu rehberin içinde neler var?
Eşit Adımlar’da iş hayatında kadın ve erkek eşitliğinin önemini vurgulayan, ülke nüfusunun yarısını oluşturan kadınların ekonomiye eşit katılımı, karar mekanizmalarında eşit temsili, ücret ve terfide eşit haklara sahip olmaları için yol haritaları ve iyi uygulama örnekleri paylaşılıyor. Platformda bunun yanı sıra raporlar, mevzuat ve düzenlemeleri de barındıran bir dijital kütüphane ortamı sunuluyor. Böylece, konuyla ilgilenen bireyler ve profesyoneller için kapsamlı bir referans noktası olmayı hedefliyoruz.

Nasıl bir farkındalık yaratmayı nasıl amaçlıyorsunuz?
SKD Türkiye, TSKB ve AFD işbirliğiyle kurulan Eşit Adımlar, şirketlerin fırsat eşitliği yolculuğunda benzersiz bir bilgi kaynağı olacak ve çok geniş bir profilin ihtiyacını karşılayacak. Özellikle fırsat eşitliği konusunda ilerlemek isteyen fakat nereden başlayacağından emin olmayan firmalar için destekleyici bir rehber olacak. Eşit Adımları’ın özellikle firmaların fırsat eşitliği alanındaki yol haritalarının hazırlanmasında fark yaratacağına inanıyoruz. Fırsat eşitliği konusunda kendi projelerini hayata geçirmiş, bu alanda yol almış firmaların deneyimlerini incelemenin de kuşkusuz cesaret verici bir etkisi olacak. Örneğin, çocuk bakım hizmetleri gibi eşitliğe doğru atılan somut adımların uygulanabilirliğinin altının çizilmesi ve elde edilen olumlu sonuçların paylaşılması, Türkiye’de kadınların profesyonel yaşama daha sağlam bir şekilde entegre edilmesine destek verebilecek.

Platformdan nasıl yararlanılıyor?
Öncelikle Eşit Adımlar’ı düzenli olarak ziyaret edip güncel içerikleri incelemek mümkün. Eşit Adımlar’ı sosyal medyada takip ederek, sadece sosyal medyaya özel olarak hazırladığımız infokartlarımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca şirketlerin hayata geçirdiği iyi uygulama örneklerini Fırsat Eşitliği Deneyimleri’nden, yol haritaları, araştırma ve raporları ise Yakın Plan’dan takip edebilirsiniz.

Toplumsal cinsiyet eşitliği sektörlere nasıl yansıyor?
İş ve mesleklerin işgücü piyasasında “kadın işleri” ve “erkek işleri” olarak ayrışması, kuşkusuz sektörlere de yansıyor. Burada “yatay ayrışma” kavramı için bir parantez açmamız faydalı olabilir. “Cam duvarlar” olarak da adlandırılan yatay ayrışmayı, kadın ve erkeklerin belirli sektörlerde yoğunlaşması olarak tanımlayabiliriz. Örneğin, hemşirelerin çoğu kadın, inşaat sektöründe çalışanların çoğu erkek olarak kabul ediliyor. Bu ayrışma toplumsal cinsiyet rollerinden de besleniyor.

TÜİK’in geçtiğimiz haftalarda yayınladığı “İstatistiklerle Kadın” verilerine göre, en fazla kadın istihdamının hizmet sektöründe olduğunu görüyoruz. İş kolları üzerinden değerlendirirsek, sağlık sektöründe çalışanların yaklaşık yüzde 70’i kadın. Bu rakam eğitimde yüzde 50, finans ve sigortacılıkta yüzde 47, tarımda yüzde 46 olarak gerçekleşiyor. Tekstil, eğitim gibi alanlar, geleneksel olarak kadınların yoğun olarak çalıştığı alanlar olarak öne çıkıyor. Bunlara ek olarak, son 10 yılda geleneksel olarak kadınların sınırlı istihdam edildiği ticaret, enerji gibi sektörlerde de kadın istihdamında önemli artışlar gözlemlendiğini söyleyebiliriz.

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sektörlere yansımasını ücretler ve meslek grupları çerçevesinde incelemek de faydalı olabilir. Çünkü kadınların iş dünyasında karşılaştığı en belirgin sorunlardan biri gelir eşitsizliği. Türkiye’de kadın ve erkek çalışanlar arasındaki ücret uçurumu 2017 yılında yüzde 19,3 olarak gerçekleşti. Meslek grupları özelinde incelediğimizde ise profesyonel meslek mensuplarında ücret uçurumu yüzde 24,5, yöneticiler grubunda ise yüzde 16,7. Yani kadınlar yalnızca nitelik gerektirmeyen mesleklerde değil, beyaz yakalı mesleklerde de erkeklere kıyasla daha düşük maaş kazanıyorlar. Söz konusu ücret uçurumu eşitlikçi ve cinsiyet gözetmeyen işe alım politikalarıyla aşılabilir.