Cumhurbaşkanı Erdoğan yeniden Afrika’da

BURSA – UHA HABER / Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştırma Görevlisi Dr. Tunç Demirtaş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 20-23 Şubat 2022 arasında dört günlük Afrika turuyla ilgili Türkiye açısından Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Senegal ve Gine-Bissau’n neden önemi konusunda ‘Perspektif’ açıdan değerlendirdi.

Dr. Tunç Demirtaş’ın, kaleme aldığı ‘Perspektif‘ yazısı şöyle:

20-23 Şubat 2022 arasında dört günlük Afrika turuna çıkan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Senegal ve Gine-Bissau’ya ziyaret gerçekleştiriyor. 17-20 Ekim 2021 arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Afrika’da Angola, Togo ve Nijerya ziyareti ve bu ziyaretin son gününde Burkina Faso’nun da dahil olduğu dörtlü zirve toplantısı, 21-22 Ekim 2021 arasında Türkiye-Afrika III. Ekonomi ve İş Forumu ve ardından 16-18 Aralık 2021 arasındaki III. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’nden sonra bu ziyaret Afrika’nın Türkiye’nin gündeminde ne derece geniş ve yoğun yer kaplamaya başladığını göstermektedir.

Afrika uluslararası sistem içinde önemini gün geçtikçe artırmaktadır. Kıtanın artan önemi temelde
ekonomik, siyasi ve jeopolitik içeriklere sahiptir. Bu bağlamda Afrika’nın önemi ekonomik açıdan zengin
yer altı ve enerji kaynakları ile insan kaynağından, siyasi açıdan kıta üzerinde yer alan devlet sayısından ve jeopolitik açıdan da kuzeyde Cebelitarık Boğazı’ndan Doğu Akdeniz ve Süveyş Kanalı’na, doğuda Kızıldeniz, Babülmendep, Aden Körfezi ve Hint Okyanusu’na, güneyde Ümit Burnu’na ve batıda Atlas Okyanusu’na erişimden kaynaklanmaktadır.

Türkiye’nin Sahra Altı Afrika’ya açılan kapısı olarak Somali 2010’lardan itibaren öne çıkmıştır. Nitekim Türkiye’nin Somali’de yazdığı başarı hikayesi ve ortaya koyduğu yaklaşım Afrika ülkelerinin Türkiye’ye kıtada kapasite sahibi bir aktör olarak bakmasını beraberinde getirmiştir. Bu minvalde son dönemde Afrika ülkeleri Türkiye ile angajmanlarını artırmaktadır. Nitekim Batı Afrika angajmanın en çok artış gösterdiği bölgeler arasında yer alırken Doğu Afrika’ya giriş kapısı olarak bulunan Somali ve Batı Afrika’ya giriş kapısı olarak da Senegal öne çıkmaktadır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti kapsamında yer alan Senegal ve Gine-Bissau, Türkiye’nin Batı Afrika’da önem atfettiği ülkeler arasındadır.

Öte yandan Orta Afrika alt bölgesel sisteminde yer alan Demokratik Kongo Cumhuriyeti son dönemde Türkiye ile angajmanını artıran diğer bir ülkedir. III. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’ne devlet başkanı düzeyinde katılım gösteren Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Senegal ve Gine-Bissau’ya aynı zamanda iade-i ziyaretler gerçekleştirecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan çeşitli konularda karşılıklı iş birliğini artırmaya yönelik görüşmeler de yapacaktır.

SENEGAL
Türkiye’nin Senegal ile 1962’de kurduğu diplomatik ilişkilerin 60’ıncı yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan
bu ülkeye ziyaret gerçekleştirecektir. Türkiye’nin Afrika’da Somali ve Nijerya’dan sonra en büyük üçüncü
büyükelçiliği sıfatına sahip olacak Dakar Büyükelçiliğinin yeni hizmet binasının açılışı bu ziyaret esnasında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapılacaktır. Ayrıca son dönemde ikili ilişkilerde artan ivmeyle bağlantılı olarak Senegal’de Türk şirketlerince üstlenilen büyük ölçekli projeler bulunmaktadır.

Bu kapsamda Türk şirketi Summa tarafından 2020’de temelleri atılan ve Batı Afrika’nın en büyüğü olma özelliğini taşıyan stadyumun açılışı da Erdoğan tarafından gerçekleştirilecektir.

Öte yandan 235 megawatt kapasiteye sahip yüzer elektrikli gemi olan “Ayşegül Sultan” isimli Türk gemisi
Senegal elektrik üretiminin yüzde 20’ye yakınını karşılamaktadır. Bu kapsamda dünyada on üç ülkede faaliyet gösteren Türk şirketi Karadeniz Holding’e bağlı Karpowership’in dokuzunun Afrika ülkelerinde yer alması söz konusudur. Bu bağlamda Senegal ve Gine-Bissau da bu şirketten elektrik ihtiyacını karşılayan iki ülke olarak öne çıkmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’nin Batı Afrika ülkeleri ile ilişkilerinde enerji sektöründe de söz konusu faaliyetleri olmaktadır.

GİNE-BİSSAU
2005’i “Afrika Yılı” ilan etmesinden sonra Afrika’da diplomatik varlığını hızlı bir şekilde artıran Türkiye’nin günümüzde bu kıtada 43 büyükelçiliği bulunmaktadır. Yirmi birinci yüzyılda Afrika’da en fazla sayıda büyükelçilik açan ülke unvanına sahip olan Türkiye’nin 44. büyükelçiliğinin Gine-Bissau’da açılacağı haberi verilmişti.

Erdoğan’ın Gine-Bissau’ya gerçekleştireceği ziyaret Türkiye’den bu ülkeye cumhurbaşkanı düzeyinde yapılacak ilk ziyaret olma özelliğini de taşımaktadır. Gine-Bissau ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne gerçekleştirilecek ziyaretlerle birlikte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son yirmi yılda 30 Afrika ülkesine 50 olan ziyaret sayısı 32 ülkeye ve 53 ziyarete ulaşacaktır.

Öte yandan Gine-Bissau’da bulunan ve 35 megawatt kapasiteye sahip olan “Metin Bey” gemisi ise 2 milyona yakın nüfusu bulunan ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 100’ünü karşılamaktadır.

Afrika’da Rus güvenlik şirketi Wagner’in on bir ülkede 30 binden fazla silahlı gücü bulunmaktadır. Bu
bağlamda Wagner’in Batı Afrika’da Gine-Bissau, Mali ve Gine’de; Orta Afrika’da da Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Angola’da varlık gösterdiği ifade edilmektedir.

Dolayısıyla Batı Afrika’da son dönemde yaşanan darbeler ve güvenlik problemleri Gine-Bissau ve Senegal’i de tehdit etme potansiyeline sahiptir. Batı Afrika özelinde Gine-Bissau’da, Orta Afrika özelinde ise Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Wagner paralı askerlerinin bulunduğuna yönelik iddialar ortaya atılmaktadır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gerçekleştireceği bu ziyaret ile Türkiye’nin de sahada kendisini göstermesi söz konusu olacaktır.

Yazar hakkında :

TUNÇ DEMİRTAŞ
2012’de Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuştur. 2013’te Uludağ Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak göreve başlayan Demirtaş 2015’te aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda “Türkiye’nin Afrika Politikasında Yumuşak Güç” üzerine teziyle yüksek lisansını tamamlamıştır. Aynı yıl doktora eğitimine başlamış ve Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda “Devletin Yeniden Yapılandırılmasında Riskler ve Fırsatlar: Afrika Boynuzu Örneği” adlı doktora tezine devam etmektedir. Çalışma ve ilgi alanları arasında Afrika Boynuzu siyaseti ve Türkiye-Afrika ilişkileri yer almaktadır.

[UHA Haber Ajansı, 23 Şubat 2022]