Yunanistan: Sahil güvenlik gemi faciasının ardından suçlamalarla karşı karşıya

Kalamata açıklarındaki göçmen gemisi faciasından sağ kurtulanların raporları, Yunan sahil güvenliğinin verdiği hesap hakkında şüphelere yol açtı. İnsan hakları örgütleri bağımsız bir soruşturma çağrısında bulunuyor.

UHA / Europe İnternational News Agency

Yunanistan’ın Kalamata kentindeki liman idare binasının etrafındaki alan artık ıssız. Ancak bir hafta kadar önce, burası Yunanistan’ın güneyindeki bu şehrin kıyıları açıklarında feci bir deniz kazasına yakalanmış olabilecek akrabalarını ve arkadaşlarını arayan birçok Avrupa ülkesinden yüzlerce insanla doluydu .

Ancak ekipler hala felaketin olduğu yerde çalışıyor olsa da , hayatta kalanları bulma umutları çoktan uçup gitti.

Binanın yakınındaki bir kafede 40 yaşlarında bir Suriyeli adam evrak çantasından bazı kağıtlar çıkarıyor. Hafif bir Bavyera aksanıyla, Uzun yıllardır Almanya’da yaşadığını söylüyor. İsminin yayınlanmasını istemiyor.

Elinde 16 yaşındaki yeğeninin kimlik belgelerinin kopyaları var. “En son üç hafta önce görüştük. Gemide olduğunu Facebook’tan öğrendim” diyor.

DW’ye, yeğeni ve onunla seyahat eden bir arkadaşı hakkında bilgi almak için her gün liman idaresine gittiğini söyledi. Ancak isimleri, hayatta kalan 104 kişiden bazılarının halen tedavi gördüğü hastanede veya Atina yakınlarındaki bir kampa götürülenlerin listelerinde kayıtlı değil . “Hastanede bana herhangi bir bilgi vermediler. Bunun bir veri koruma meselesi olduğunu söylediler” dedi.

[Tehlikeli derecede aşırı yüklü teknenin bu fotoğrafı, alabora olmadan önce Yunan sahil güvenliği tarafından çekildi.Resim: Yunan Sahil Güvenlik/REUTERS]

‘Dünya izliyor’

Pazartesi gecesi sahil güvenlik suda üç ceset daha buldu. Şimdiye kadar toplam 81 ceset çıkarıldı ve şimdi kimliklerinin belirlenmesi gerekiyor. Yunan makamları akrabalardan DNA örnekleri almaya başladı.

Liman yönetiminin yanındaki kafede oturan adam, yeğeninin ölenler arasında olup olmadığını henüz söyleyemez: Suriye’deki kız kardeşine de bugün oğlundan haber gönderemeyecek . Bu öğleden sonra çalışmak için Almanya’ya uçması gerekiyor. Yeğeninin orada daha iyi bir hayata başlamasına yardım etmeyi çok isterdi, diyor.

Batı’da haber bültenlerinde Suriye’den neredeyse hiç bahsedilmese de, orada durum hâlâ zor, diyor adam: “İnsanlar savaştan, siyasi kaostan bıktı. Gençler ülkeyi terk edip hayatlarından bir şeyler yapmak istiyor. ”

Facianın sorumlusu kim diye sorulduğunda , “Hepimiz sorumluyuz” diyor. Uzun yıllardır, diyor, Suriyeliler için veya Avrupa’da koruma elde etmeyi uman ve bunu elde etmek için hayatlarını riske atan diğer birçok insan için bir çözüm bulunamadı. “Pek çok insan öldü ve dünya izliyor” diyor.

Dikenli tellerin arkasında kalanlar

Atina’nın kuzeyine arabayla yaklaşık yarım saatlik mesafede, sığınmacılar için AB tarafından finanse edilen ve Yunanistan tarafından yönetilen bir kayıt merkezi olan Malakasa 2 bulunmaktadır. Burada, dikenli teller ve güvenlik görevlilerinin bulunduğu elektronik turnikelerin arkasında, kazadan sağ kurtulanların çoğu barınıyor. Bir bariyer bandının arkasında, hayatta kalanlarla konuşmak umuduyla birkaç gazeteci ortalıkta dolanıyor.

[Hayatta kalanlar Atina yakınlarındaki bir kampa yerleştirildi.Resim: Petros Giannakouris/dpa/AP/resim ittifakı]

Yunanistan Göç ve İltica Bakanlığı’na göre kayıt prosedürü hızlı. Yetkililer, Çarşamba gününe kadar 41 kişinin formaliteleri tamamladığını ve kamptan ayrılabildiklerini ancak hiçbirinin basınla konuşmak istemediğini söyledi.

DW’ye konuşan bakanlık yetkilisi Manos Logothetis, “İnsanlara gazetecilerle konuşmamalarını tavsiye ettik . ”

Ancak kamptaki durum farklı bir izlenim yaratıyor. DW’nin mültecilerle yapabildiği birkaç kısa görüşmeden, gazetecilerle temas kurmaları halinde sığınma davalarının olumsuz etkilenebileceğinden endişe duydukları ortaya çıkıyor. Bir kişi de DW’ye kamptan ayrılmasına izin verilmediğini söyledi.

videolu suçlamalar

Pakistanlı iki adamın tel örgüden kameraya bakıp Yunan sahil güvenliğine karşı ciddi iddialarda bulunduğu bir videonun sosyal medyada yayınlanmasının ardından, bu hafta başlarında felaketten sağ kurtulanların da baskı altına alınmış olması muhtemel. Onlara göre, mültecilerin botu sahil güvenlik onu çekmeye çalıştıktan sonra battı. Video büyük bir tepkiye neden oldu.

DW’nin bir tercüman yardımıyla telefonla ulaşabildiği kamptan sağ kurtulan bir Suriyeli, iki Pakistanlı adamın anlattıklarını doğruladı. Adam Kürtçe “Başka bir gemi tarafından çekildik ve alabora olduk” dedi. Ancak ne tür bir gemi olduğunu söyleyemedi.

Yunan sahil güvenliği suçlamaları reddediyor. Olaylara ilişkin anlatımına göre, bir sahil güvenlik gemisi mülteci botuna halat bağlamaya çalıştı, ancak gemideki kişiler ipi suya attı. Sahil güvenliğin cevap verdiği Deniz İşleri Bakanlığı, DW’nin görüşme talebini reddetti.

REKLAM

Daha fazla iddia

Geçen Pazar, 18 Haziran, İngiliz yayıncı BBC, daha da fazla soruyu gündeme getiren bir makale yayınladı. Gemilerin hareketlerini takip eden bir web sitesinden alınan verileri kullanan rapor, gemide göçmenlerin bulunduğu geminin, felaketten önceki yedi saat içinde neredeyse hiç pozisyon değiştirmediğini tespit etti. Ancak Yunan sahil güvenliği, geminin İtalya’ya doğru sürekli bir rota izlediğini belirtmişti.

Bir de sahil güvenlik botunda kameralar olmasına rağmen neden olayın görüntü kaydı olmadığı sorusu var.

Yunan sahil güvenliği daha önce göçmenleri taşıyan gemileri Avrupa iltica sistemine girmelerini engellemek için kasten devre dışı bırakmakla suçlanmıştı. Bu tür birçok vaka belgelenmiştir.

Yine de Atina, geçen hafta meydana gelen kaza durumunda bile yasalara bağlı kalmasında ısrar ediyor.

Yunan devlet savcılarının soruşturma başlatmış olması, Sınırda Şiddet İzleme Ağı’ndan Chloe Powers için yeterli değil. Bu STK uzun yıllardır AB’nin Yunanistan’daki dış sınırlarında insan hakları ihlallerini belgeliyor. Atina’nın bugüne kadar tek başına yürüttüğü soruşturmaların hep Yunan sahil güvenliğinin lehinde sonuçlandığını söylüyor.

Bağımsız izleme mekanizmaları

Powers, Yunan hükümetinin mevcut davaya ışık tutmaya pek ilgi gösterdiğini düşünmüyor. O, Yunan makamlarının gemide bulunan ve şu anda insan kaçakçısı oldukları şüphesiyle tutuklu bulunan dokuz Mısırlıya odaklandığını söyledi. Powers için bu, göçü başlı başına bir suç haline getirme girişiminden başka bir şey değil.

Aslında Powers, felaketin çoğunlukla AB’nin sığınmacılara yönelik caydırıcılık politikasından kaynaklandığını düşünüyor.

“Daha fazla şeffaflık yaratmak, temel hakları korumak ve sistemik sınır şiddetini ele almak açısından ihtiyaç duyulan şey, gerçekten bağımsız izleme mekanizmalarıdır” dedi. “Bu tür mekanizmalar, sivil toplum aktörlerinin katılımını ve bu tür insan hakları ihlalleri devlet aktörleri tarafından işlendiğinde bağımsız soruşturmaları tetikleyecek ve takip edecek mekanizmaları içermelidir.”

Gazeteci* Florian Schmitz              &            Max Zander