Ulaşımda çığır açan Avrasya Tüneli 7. yılında

Türkiye’de ve dünyada ulaşımda çığır açan Avrasya Tüneli 7. yılında…

Bu yıl 7. yılına ulaşan ve 20 Aralık 2016 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın katıldıkları görkemli bir törenle hizmete giren Avrasya Tüneli, 700 mühendis ve 12000’den fazla kişinin 14 milyon adam/saat çalışmasıyla, planlanandan 8 ay önce tamamlandı.

Konumu, teknik üstünlükleri ve çok yönlü özellikleri ile “tünel inşaatçılığında” çığır açarak dünyanın ilgisini çeken Avrasya Tüneli,  kıtalar arası yolculuğu 5 dakikaya indirdi.

Avrasya Tüneli sayesinde İstanbul’un iki yakası arasında dışarıdaki iklim şartlarından etkilenmeden kesintisiz araç ulaşımı mümkün hale geldi.

Muhalefet partileri nedense bu Yap-İşlet Devlet projelerini bir türlü anlayamadı. Bu projeleri sadece inşaat maliyetinden yola çıkarak hesaplamak gibi bir hata içerisinde oldu. Yatırımın toplam maliyetini yalnızca inşaat maliyeti ile değerlendirmek doğru bir yaklaşım değil.

Dünyanın 50 İkonik Tünel Projesi

Avrasya Tüneli, Uluslararası Tünel ve Yeraltı Yapıları Birliği’nin (ITA) kuruluşunun 50. yıldönümünde, ITA tarafından dünyanın 50 ikonik tünel projesinden biri olarak seçildi. Bu seçkin projeler, dünya tünelcilik sektörünün 50 yıllık gelişiminin sergilendiği özel bir kitapta yer aldı.

Avrasya Tüneli’nden ilk yıl geçen 100 milyonuncu aracın sahibine hediye taktim edildi.  İstanbul Boğazı’nın iki yakasını denizin altından birbirine bağlama sevdası 1860 yılında Sultan Abdülmecit’in proje hazırlatmasıyla başladı. O günden sonra bir hayal olarak görülen bu proje, yaklaşık 1,5 asır boyunca kendisini hayata geçirecek güçlü ve kararlı bir irade bekledi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde bu hayal gerçeğe döndü. Bir değil, iki dev ulaşım projesi ile boğazın altından geçildi. İlk olarak Marmaray ve ardından Avrasya Tüneli.

Her iki eser de ulaştırma alanında dünyanın en önemli ve başarılı mühendislik projeleri olarak tarihteki yerlerini aldı. Marmaray, ters yöne iki akıntının olduğu, yüzeyin 60 metre derinliğinde, dünyanın en derin batırma tüp tüneliyle iki kıtayı birleştiren tek proje olurken, Avrasya Tüneli ise iki kıtayı deniz tabanının altından birleştiren dünyanın ilk iki katlı karayolu tüneli olup, eşsiz bir mühendislik olarak tarihte yerini aldı.

BAZILARININ HAYAL BİLE EDEMEDİĞİ AVRASYA TÜNELİ’NİN TEMELİNİ 2011’DE ATILDI

Avrasya Tüneli’nin dünyanın en başarılı mühendislik projelerinden birisi oldu. Proje büyük ve güçlü Türkiye’nin önemli bir eseri. Avrasya Tüneli’nin İstanbul Boğazı’nı deniz tabanının altından geçen 5 bin 400 metre uzunluğundaki iki katlı tüneli de kapsayan toplam 14 bin 600 metrelik bir güzergahta, Kazlıçeşme ile Göztepe arasında inşa edildi.

Hatta bazılarının hayal dediği, hayal bile edemediği, baltalamak, başarısızlığa uğratmak için uğraştıkları Avrasya Tüneli’nin temeli 26 Şubat 2011 tarihinde atıldı.

19 Nisan 2014’te Asya kıtasındaki Haydarpaşa Şantiyesi’nde tünel kazı çalışmaları başlatıldı. Projede en zorlu bölüm olan tünel delme çalışmaları planlanandan 8 ay önce tamamlandı. 13,7 metre kazı çapı ile o dönemde dünyanın 6’ncı büyük TBM’i ile tünel delme çalışmaları yürütüldü. Günde yaklaşık 10 metre kazı yaparak Haydarpaşa Limanı’ndan Cankurtaran’a kadar olan 3 bin 400 metreyi 1,5 yıldan kısa sürede geçerek 2015 yılı içerisinde tünel delme işlemleri bitirildi. 20 Aralık 2016 tarihinde de hizmete açıldı, millete sunuldu.

Hizmete girdiği ilk günden itibaren uluslararası saygın kuruluşlardan sayısız ödül alan Avrasya Tüneli ile İstanbul’un doğal güzelliğini ve siluetini hiç etkilemeyen, ekolojik dengeleri gözeten, deniz yaşamına zarar vermeyen, çevre dostu bir ulaşım altyapısına kavuştu. İstanbul’un güney aksındaki ulaşım mesafelerini yaklaşık 10 kilometre kısaltarak Asya ve Avrupa yakaları arasındaki yolculuğu 5 dakikaya indirdi. Her gün 10 binlerce İstanbulluyu bir kıtadan diğerine taşıyor.

BAZI ÇEVRELER BU PROJEYİ İMKANSIZ BİR HAYAL OLARAK GÖRDÜ

Bazı çevreler bu projeyi imkansız bir hayal olarak gördü. Hele hele tek kuruş kamu kaynağı kullanmadan, bu projenin tamamlanacağına hiçbiri inanmıyordu. Onların planlamadan, hizmetten anlamadığını zaten biliniyordu. Millete sunulan hizmete de bu kadar düşmanlık etmeleri son derece şaşırtıcıydı.

Gerçi bu düşmanlığı her projeye, her esere karşı sürdürüyorlar. Çünkü, onların muhalefet etmekten anladıkları milletin geleceğini aydınlatacak işleri baltalamaya çalışmak. Tabii ki buna müsaade edilmedi. Avrasya Tüneli Yap-İşlet-Devret projelerinin en önemli ve güzel örneklerinden biri olarak tarihteki yerini aldı.

ÜLKE EKONOMİSİNE 6 YILLIK TOPLAM KATKISI 1,2 MİLYAR DOLARA ULAŞTI

Avrasya Tüneli’nin sağladığı faydalar: 2022 yılında Avrasya Tüneli’ni kullanan araçların yüzde 93’ü otomobil, yüzde 6’sı minibüs ve yüzde 1’i motosiklet oldu. 1 Mayıs 2022 itibarıyla motosikletlerin kullanımına izin verilen tünelden 2022 yılı içerisinde 256 bin 264 motosiklet geçişi gerçekleşti, araçların tüneli tercih etme oranının Asya yönünde yüzde 50,3, Avrupa yönünde yüzde 49,7 olarak belirlendi.

Avrasya Tüneli kullanıcılarına 1 saatlik zaman tasarrufunun yanı sıra daha az yakıt tüketimi, emisyon azalımı ve kaza maliyeti gibi etmenlerin de etkisiyle günlük çift yönlü seyahatlerde her bir kullanıcıya 2022 yılında ortalama 196 TL’lik kazanç sağladı. Sadece, 2022 yılında 33 milyon saat zaman tasarrufu, 38 bin ton yakıt tasarrufu, 19 bin ton emisyon azalımı, 79 milyon araç-km azalması ile oluşan kaza maliyeti tasarrufu elde etmesi sonucunda ülke ekonomisine 6 yıllık toplam katkısı 1,2 milyar dolara ulaştı. Böylelikle, Avrasya Tüneli ülke ekonomisine katkısı ile yatırım maliyetini 6 yılda karşıladı. Duyanlar duymayanlara anlatsınlar lütfen.

SÜRÜCÜLERİN % 99.5’İ VERİLEN HİZMETTEN MEMNUN

Tünel kullanıcılarının yüzde 23’ünün günlük çift yönlü geçişlerde Avrasya Tüneli’ni tercih etti, tünelin ulaştığı günlük maksimum birim araç sayısı 22 Aralık 2022 tarihinde 74 bin 210 oldu. 2023 yılı Ocak ayının ikinci yarısında hafta içi trafik ortalaması 71 binin üzerinde gerçekleşerek günlük belirlenen minimum trafik garantisinin üzerinde seyretti.

Tünel ve diğer boğaz geçiş alternatiflerinin seyahat süreleri baz alınarak yapılan analiz sonucunda 2022 yılında kullanıcıların hafta içi zaman kazancı; Kozyatağı – Bakırköy yönünde sabah saatlerinde aylık ortalama 35 dakika, akşam saatlerinde aylık ortalama 45 dakika olurken; Bakırköy-Kozyatağı yönünde ise sabah saatlerinde ortalama 26, akşam saatlerinde 42 dakika olarak gerçekleşti.

2022 yılında Avrasya Tüneli’nde arızalanan, yakıtı biten, kaza yapan araçlara ortalama 1 dakika 38 saniye içinde müdahale edildi ve 11 dakika 42 saniye içinde trafik normal seyrine döndürüldü. Tüneldeki acil durumlara müdahale performansı, işletme standartlarının ve dünyadaki benzer projelerin ortalamasının hayli üzerinde. Tünel içinde arıza, kaza gibi durumlar yaşayan kişiler üzerinde gerçekleştirilen memnuniyet anketinde, sürücülerin verilen hizmetten memnun kalma oranı 2022 yılında ortalama yüzde 99,5 olarak tespit edildi. Ayrıca tünel operasyonlarında tüketilen elektriğin tamamı yenilenebilir kaynaklardan karşılandı. Böylece elektrik ihtiyacından kaynaklanan karbon ayak izinin azaltılmasına destek olundu. İşletme faaliyetlerindeki karbon ayak izi denkleştirilerek karbon nötr proje olma hedefine de ulaşıldı.

AVRASYA TÜNELİ DÜNYANIN EN ÖZEL EN ENDER MÜHENDİSLİK PROJELERİNDEN BİRİ

Avrasya Tüneli, teknik özellikleri ve saymakla tükenmeyecek faydalarının yanında dünyanın en özel ve ender mühendislik projelerinden biri oldu,  Avrasya Tüneli açıldığı bir yıl içerisinde 100 milyon araç geçti. Tünelin hizmet vermeye başlamasıyla,  o günden buyana vatandaşların yolunu, seyahat süresini kısaltan, güvenliği ve konforunu artıran dünyanın en önemli mühendislik projelerinden biri olarak tarihe geçti. Avrasya Tüneli İstanbul’a ve ülkemize uzun yıllar hizmet etmeye devam edecek.

Gazeteci* Ataner YÜCE, TRT