Mersin’in Çamlıbel’i ve ‘Aşıklar Parkı’ ile ünlü Hamidiye Mahallesi …

UHA HABER / Sosyetesi, muhacirleri, Romanları, müslümaları ve hıristiyanları ile harmanlanmış tam bir kültür zenginliği, Madam Doralar’ı, güzel kızları, delikanlıları ve aşıkları ile anılan neşe dolu bir mahalle.

İlhan KARAÇAY yazdı & Mersin

Şirin İşitemiz adında Mersinli bir kardeşimizin, Facebook’a aktardığı notları, beni 60 yıl geriye götürdü. Şirin ablamız mesajında şunları yazmış:

‘Çamlıbel, Mersin’in en kaliteli semtlerinden biri olup hem büro hem mağaza, cafe ve alışveriş merkezlerinin hem de yerleşim birimlerinin olduğu bir semttir.

Mersin Merkez – Akdeniz İlçesi’nde bulunmakta olan semt, şehrin eski denebilecek semtlerindendir. Semtin arkasındaki Kilise sokağında bir çok Kuaför dükkânı vardır. Kuaförler sokağı da denebilir. Sistem Tıp Merkezi de Çamlıbel’de bulunur. Bunun dışında Eczaneler, Çiçekçiler, oldukça fazla. Seyahat acenteleri, terziler, butikler, HSBC ve Fortis Bankaları da bu semtte şube açmıştır.

Anadolu Kız Meslek Lisesi, Salim Yılmaz Lisesi, Ordu Evi, tarihi Polis Evi ve Mersin Yat Baseni yine bu semtte bulunur. Ayrıca, Çamlıbel’de bir adet Cami (Park Camii) ve bir de Ortodoks Kilisesi bulunmaktadır.
Çamlıbel Atatürk Caddesi ve İsmet İnönü Bulvarı civarındadır.’

Şirin kardeşimiz bu yazısına üstteki fotoğrafı koymuş ve bir de şiir eklemiş.
Bunu okuyunca 50-60 yıl öncesini düşünmeye başladım ve Facebook’ta aceleyle şu satırları yazdım:

‘Çamlıbel’i, Çamlıbel yapan, çam ağaçlarıydı. Aşıklar Parkı çam ağaçları içinde ve Cengiz Topel Caddesi’nin adı, ‘Yeni Cadde’ iken, çam ağaçları yolu ikiye bölüyordu.

Sosyetikti Çamlıbel. ‘Muhacir’ olarak anılan bir kısım halkın genç kızları süper görünümdeydi. Sor ailesinin gençleri ve özellikle Mesut Sor, mahallenin gözdeleriydi.

Sorlar’ın kurduğu Çamlıbelspor ile Karaçaylar’ın kurduğu Yeşil Ada(Kıbrıs) futbol takımlarının maçları, dillere destandı.

Facebook’taki bu reaksiyonuma karşı İbrahim Direk kardeşimizden de alttaki reaksiyon geldi:

‘İlhan Karaçay kardeşim günaydın.. Yorumunu okuyunca duygulandım.. Çamlıbel’de doğmuş ve o yılları yaşamış biri olarak yazdıklarınız çok hoşuma gitti.. Mehmet Sor Ağabey Türkocağı ile ilgilenince Çamlıbelspor (Çamlıbel Gençlik) olarak benim kaptanlığımda devam etti.. Bizde Kışla’nın karşısında Beykoz Çayırı’nda ne maçlar yaptık.. Nostalji için sağolun…’

Şirin İşitemiz’in bu yazısı öğle saati 15.30’a kadar 778 beğeni almış ve 292 yorum yazılmıştı.
Bu gerçekten kıskanılacak bir reaksiyon sayısıydı.

Gazetecilikte kıskançlık da vardır ya? Ben de kıskandım ve konuyla ilgili daha geniş birşeyler yazmaya başladım.
Hoş, zaten Mersin’nin geneli hakkında yazmaya başlamıştım ama, bugünkü yazım da ön sunum olsun.

Mersin’in Hamidiye mahallesi, Arap kökenlilerin ve Romanlar’ın oluşturduğu Bahçe bölgesi ile, yüksek sosyete, hıristiyanlar ve muhacirlerin oluşturduğu Çamlıbel bölgesinden oluşuyordu.

Arap kökenlilerin ve Romanlar’ın yoğunlukta olduğu Bahçe bölgesi, Karaçay ailesinin, sosyete ve muhacirlerin yoğunlaştığı Çamlıbel bölgesi de Sor ailesinin himayesindeydi.

Kendi ailem olduğu için, Karaçay ailesinin faaliyetlerini ve etkinliklerini sansürleyeceğim.
Sadece yukarıdaki iki fotoğrafı kullanmakla yetineceğim.

Karaçay ailesi ile bir nevi rekabet içinde olan Sor ailesi hakkında ise cömertçe yazacağım. Bakmayın siz ‘rekabet içinde’ dediğime. Karaçay ailesi ile Sor ailesi çok sıcak ilişkiler içindeydiler. Örneğin, naçizane şahsım, çok genç yaşta kaybettiğimiz Mesut Sor ile can ciğer arkadaştık. Yine çok erken kaybettiğimiz İsmail Sor ile de…
Ailenin en büyüğü Mehmet Sor ve sonraki büyük Ahmet Sor ile aramızda saygı çizgisi vardı.

Sor Kardeşler’i sizlere anlatabilmek için, yukarıdaki gazete kupüründeki yazıdan faydalanayım. Bakınız TANIK HABER’den Tayfun TUNA kardeşimiz, Sor ailesi hakkında özetle neler yazmış:

Limanıyla, tarımıyla, lojistiğiyle ve sanayisiyle Türkiye’nin lokomotif kentlerinden olan Mersin’in merkez mahalle muhtarlarını ziyaret etmeye devam ediyoruz.

Mersin’in en eski mahalleri arasında olduğu bilinen Hamidiye Mahallesi’nde yaklaşık 22 yıldır muhtarlık görevini sürdüren Hamit Sor, “Mahallenin kuruluşuna tanıklık eden bir aileden geliyoruz. Sırasıyla amcam, babam sonra da ben muhtar seçildim. Toplamda 60 yıla yakın bir süredir muhtarlık hizmeti verdik, hala da vermeye  devam ediyoruz. Biz muhtarlığı ailecek çok seviyoruz. Sağ olsun mahalleli de bizi seviyor. Burayı, başka bir yere geçmek için basamak olarak görmüyoruz. Bu iş bana baba mirası. Buradan başka bir yere gidemeyiz, köklerimiz burada. Ben buradan çıkarsam zaten yaşayamam. Babam da mahalleden dışarı çıkmazdı. Mersin’i bile bilmezdi doğru düzgün” dedi.

Mahallenin kuruluşunun eskilere dayandığını anlatan Muhtar Sor, “Günümüzde; Ordu Evi,  Müftü Deresi, Soğuksu Karakolu” üçgeninde sıkıştık kaldık. Mahallemizde bir tane sağlık ocağı, Kız Meslek Lisesi, Salim Yılmaz Anadolu Lisesi, polis ve asker lojmanları, askerlik şubesi, Kıbrıs Konsolosluğu var. Şu an alan olarak küçük bir mahalleyiz ama yüksek katlı binalardan dolayı nüfusumuz yoğun. Nüfusumuz 10 bine yakın, 4 bin kadar da seçmen var. Buralar Mersin’in en köklü ailelerinin oturduğu yerlerdi. Türk Ocağı Kulübü var, Mersin’in en eski kulüplerinden biri. Kurucuları hep benim akrabam, amcam babam kardeşlerim” diyerek mahallenin profilini çiziyor.

Mersin’deki Tevfik Sırrı Gür Stadyomu da Çamlıbel ile bağlantılıydı. Yıkılan stadın yerine şimdi park yapıldı. Çamlıbel ile park alanını bölen Müftü Deresi’ne yapılacak köprüler ile (solda) kışla alanının birleştirilmesi, Mersinliler için muhteşem bir kazanç olacaktır.

ESKİ KIŞLA VE MİLLET BAHÇESİ UMUT OLDU

Muhtar Sor, mahallelerinin gelişmesi ile ilgili olarak şunları söyledi:
‘Akdeniz Belediye Başkanı Sayın Mustafa Muhammet Gültak, eski kışlanın millet bahçesine dahil edilebileceğini söyledi. Bu bizi çok heyecanlandırdı, çünkü Hamidiye’de atıl bir vaziyette kalan kışlanın bu projeye entgre edilmesiyle buralar hareketlenebilir. Zaten ormanlık alan, insanların gidip oturabileceği, nefes alabileceği bir yer olacak. Bizim amacımız Çamlıbel’in eski havasına gelmesi.’

Şimdi dönelim Hamidiye’ye.

Çamlıbel bölgesinde bir Aşıklar Parkı vardı. Atatürk caddesi üzerindeki bir döner yolun ortasındaydı. Çam ağaçları ve çiçekler içindeki bu parkta buluşan sevgililerin unutulmaz anlar yaşadıkları bir yerdi Aşıklar Parkı. Ama sonra, tıpkı Yeni Cadde’de (şimdiki Cengiz Topel) olduğu gibi, buradaki çam ağaçları da katledildi. Aşıklar Parkı’nda, gizliliği kaldırmak için önce etrafı sarıp kapatan çiçek ağaçları katledildi, (Yukarıdaki fotoğraf) daha sonra da çam ağaçları.

Eski adıyla Yeni Cadde’yi andıran fotoğraf (solda), ve şimdiki Cengiz Topel Caddesi, Hamidiye Mahallesi’nin, Akdeniz’den Yumuk Tepe’ye kadar uzanan en uzun ve geniş caddesiydi.

Çamlıbel’in muhacirleri

Genellikle Yunanistan, Bulgaristan ve Arnavut’tan göç etmiş olan bu insanlar, nedense Bahçe bölümünde yaşayan Romanlar ile karıştırılıyor. Romanlar, Romanya’dan göç eden ve ‘çingene’ olarak söz etmekten imtina ettiğimiz, genellikle sepet yapan ve davulculukla meşgul olan insanlardı.

Çamlıbel’deki muhacirler toplum yaşamına daha çabuk intiba etmiş genellikle müzik yapan (çalgıcılık) insanlardı. Muhacirlerin genç kızları ise göz kamaştıracak kadar güzel giyimli insanlardı.

Madam Doralar ve Hıristiyanlar

Mersin’de yaşamış olan ve hâlâ yaşamakta olan hıristiyan toplumun geneli, Çamlıbel ile Atatürk anıtının bulunduğu Halkevi arasındaki bölgede yerleşikler. Sosyetenin bir bölümünü oluşturan hıristiyanların en ünlüsü Madam Dora idi.

Miskavi ve Gandur aileleri, Hamidiye mahallesindeki iki sabun fabrikası sahibi olarak ünlüydüler. İtalyan aileler de çoktu Çamlıbel’de. Öyle ki, 1960’lı yıllarda Karaçay ailesi tarafından yönetilen Pompeipolis Gazinosu’nda, İtalyan şantöz Diana, iki defa üst üste, altışar ay çalışma imkânı bulabilmişti. İsimlerini yazmakla bitiremeyeceğim hıristiyanlar, ticaret, denizcilik ve gemi acentalığı işleri yapıyorlar. Hıristiyanlar, hiç bir zaman ayrımcılığa maruz kalmadıkları gibi, Mersinliler tarafından baş tacı edildiler.

Deli Kadir, 11 Yusuf ve 5,5 Ahmet

Mersin’de sembolleşmiş eksantrik insanların çoğu Çamlıbel’de yaşadı.

Bir ‘Deli Kadir’ vardı ki, dünya delilerinin kralı olmalıydı. Deli Kadir, papyon kravat ve fötr şapkalı takım elbisesiyle en iyi giyinen adamdı ama, ayakları çıplaktı.

Bir de ‘11 Yusuf’ vardı. Mersin İdmanyurdu’nun en fanatik taraftarıydı ama, futbolu sevdiği için değil, para toplamak için yapardı bu taraftarlığı. Kasaphanede çalışırdı 11 Yusuf. İşten çıktıktan sonra, çarşıdaki tüm dükkanların önüne gelerek agressif hareketlerde bulunur ve onu uzaklaştırmak isteyen esnaf cebine para koyardı.

İdmanyurdu’nun 11 numaralı formasını giydiği için ona ’11 Yusuf’ adı yakıştırıldı.

Yusuf’un, Ahmet adında bir kardeşi vardı. O da akıl hastasıydı ama Yusuf kadar agressif değildi. Bu nedenle ona 11’in yarısı olan ‘5,5 Ahmet’ (beşbuçuk) adı yakıştırıldı.

Mersinliler’in sembolü haline gelen bu iki kardeş artık hayatta değiller.

Hamidiye mahallesi için yazılacak daha pek çok ilginç konular var. Ama bunların hepsini, yazmakta olduğum ‘MERSİN’ yazıma saklayacağım.

[UHA Haber Ajansı, 31 Mart 2021]