Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF)’dan Türkiye ve Türkler’e gizli bir boykot mu?

* Hollanda’nın duayen Türk Gazetecisi İlhan Karaçay, dünkü yazısında Hollanda bankacılığın işleyişi hakkında bilgilendirmişti.

* Gazeteci İlhan KARAÇAY, bugün de yazısında Türkiye ve Türkler’e uygulanan gizli bir boykot hakkında bilgilendirecek.

UHA / Europe İnternational News Agency

       İlhan KARAÇAY araştırdı ve yazdı:

1990’lı yıllarda Türkiye ve Türkler’e karşı resmen boykot uygulayan Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF)’tan resmi bir boykot yok ama, nedense Türkiye ve Türkler’e gizli bir boykot uygulanıyor.

FINANCIAL ACTION TASK FORCE – FATF NEDİR?

Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF), uluslararası bir kuruluş olup, vergi kaçakçılığı, kara para aklamanın ve terörizmin finansmanının önlenmesine yönelik standartları belirler ve bu standartların uygulanmasını izler. FATF, üye ülkelerin finansal sistemindeki zayıflıkları tespit etmeyi ve düzeltilmesini sağlamayı amaçlar. FATF’nin incelemeleri, üye ülkelerin finansal sistemlerini ve anti-kara para aklama/terörizmin finansmanını önleme önlemlerini değerlendirir.

FATF, üye ülkelerin uyum sağlamasını ve standartlarını karşılamasını sağlamak için birçok araç kullanır. FATF üye ülkelerini düzenli olarak inceleyerek ve değerlendirerek bu süreci yönetir. Bu incelemeler üç aşamadan oluşur:

Değerlendirme Aşaması: FATF üye ülkelerini belirli bir zaman diliminde incelemeye başlar. Bu aşamada ülkenin kara para aklama ve terörizmin finansmanını önleme mevzuatı ve uygulamaları incelenir.

İyileştirme Aşaması: Eğer bir ülke eksiklikler tespit edilirse, FATF bu eksikliklerin giderilmesi için ülkeye tavsiyelerde bulunur. Ülke, bu eksiklikleri gidermek için bir eylem planı oluşturmalı ve uygulamalıdır.

İzleme Aşaması: Ülke eylem planını uygulamaya başladığında, FATF bu süreci yakından izler ve düzenli olarak raporlar alır. Eğer ülke eylem planını tamamlarsa ve FATF standartlarını karşılarsa, FATF ülkeye bir “temiz fatura” verir.

Bu süreçler, üye ülkelerin kara para aklama ve terörizmin finansmanını önleme önlemlerini güçlendirmelerine yardımcı olur ve uluslararası finansal sistemi daha güvenli hale getirir.

Eğer bir ülkenin FATF tarafından incelemesi veya değerlendirmesi hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız, resmi FATF web sitesini ziyaret edebilirsiniz veya ülkenin yerel maliye veya finansal kurumlarından bu konuda bilgi alabilirsiniz. Unutmayın ki FATF, uluslararası finansal sistemi daha güvenli hale getirmeye çalışan önemli bir kuruluş olduğu için, üye ülkeler için bu standartları karşılamak büyük bir öneme sahiptir.

TÜRKİYE KARA PARA AKLIYORMUŞ

Hollanda’da yayınlanan haber, röportaj ve kitaplarda, Türkiye’de 1990’lı yıllarda olduğu gibi, şimdilerde de kara para aklanıyormuş.
Peter Edel adlı bir gazetecinin yazmış olduğu Bosporus adlı kitabında, Turgut Özal’ın, Türk ekonomisini uyuşturucu ticareti sayesinde kurtardığı iddia ediliyor.

Aynı gazeteci, hikâyesine Türklere övgü ile başlamış.

21. YÜZYILDA TÜRKİYE’DE UYUŞTURUCU TRANSİTİNİ KİM KONTROL EDİYOR?

Bir süredir Türkiye’de yaşıyor olmama rağmen, Türklerin ne kadar temiz oldukları beni hâlâ şaşırtıyor. Tamam, sokaklarda bir dağınıklıkla karşılaşabilirsiniz ama içeride ev hanımları her şeyi olabildiğince temiz tutmak için büyük çaba sarf ediyor. Birçok Hollandalı bundan ders çıkarabilir, gerçekten. Ben bunu kısmen benimsedim. Eskiden Hollanda’da ayakkabılarımla bir oturma odasına umursamadan girerdim, ama şimdi bunun aslında ne kadar barbarca olduğunu fark ediyorum. Bugünlerde Hollanda’yı ziyaret ettiğimde, Türkiye’de olduğu gibi kapıda ayakkabılarımı çıkararak birçok yurttaşımı şaşırtıyorum.

1980’lerde bu temizlik tutkusu ayakkabı çıkarmaktan tamamen farklı bir anlam taşıyordu. Türkiye o zamanlar (zaten) bir kara para aklama cennetiydi. Yıkanacak çok şey vardı, çünkü Türkiye Afganistan ve Pakistan gibi ülkelerden gelen eroinin Batı Avrupa’ya geçişi için önemli bir ülkeydi (ve hala da öyle). Bu kârlı ticaretin gelirleri Türk ekonomisine güzel bir katkı sağladı. Örneğin turizm sektörünün gelişmekte olduğu bölgelerde oteller inşa edildi. Bu konuda büyük bir gizlilik yoktu; insanlar en üst düzeylere kadar bunu biliyordu. Hatta suç fonlarının kara para aklaması teşvik edildi.

Eski Başbakan Turgut Özal’ı ele alalım. Uyuşturucu kaçakçılığı ve kara para aklamanın ekonominin iki önemli ayağı olduğunu biliyordu, bundan rahatsız olmadı. Hollandalı kriminologlar Frank Bovenkerk ve Yücel Yeşilgöz, Türk Mafyası adlı kitaplarında Özal’ın 1989 yılında iki Türk bankacıyla birlikte Lübnanlı kara para aklama uzmanı Mamoud Shakarchi ile görüşmek için İsviçre’ye nasıl gittiğini anlattılar. Özal, Türk organize suç örgütlerinin hizmetlerini kullanabilmesi için Shakarchi’ye Kuzey Kıbrıs’ta bir banka vermeye hazırdı (dikkat çekici bir şekilde birçok Türk bankası orada bulunuyor). Özal mafya için rüya gibi bir başbakan olmalıydı. Bir keresinde uyuşturucu kaçakçılığı zanlıları için bir af planına karar vermişti.

Türkiye uzun zamandır kara para aklamaya karşı uluslararası sözleşmeleri imzalamayı reddeden ülkeler arasındaydı. 1995 yılında bir değişiklik oldu. Uluslararası baskılar sonucunda Türk parlamentosu o yıl bu tür uygulamaların önüne geçmek için bir yasa çıkardı. Bunun öncesinde yıllarca boş vaatler verilmiş, kara para aklamaya karşı kurulan özel meclis komisyonunda yasa tasarıları defalarca sonuçsuz kalmıştı. Ancak yasa kabul edildikten sonra bile, kaynağı belirsiz bir bavul dolusu banknotla bir bankanın kapısını çalmak pek sorun yaratmadı. Örneğin bankalar o dönemde hala mali makamlara bildirimde bulunmak zorunda değildi.

1996 yılında Türkiye, uyuşturucu kaçakçılığına ilişkin 1988 Viyana Sözleşmesi’ni de onayladı. Bir yıl sonra Alman yargıç Rolf Schwalbe, dönemin başbakanı Tansu Çiller’in uyuşturucu kaçakçılarıyla temas halinde olduğunu tespit etti. Bu karar Türkiye’de büyük protestolara yol açtı. Çiller orada da bu konuda kendini savunmak zorunda kalmadı. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) 2002’de ilk hükümetini kurduktan sonra bile bu konu gündeme gelmedi. AKP Türkiye’nin tarihindeki kara sayfalarla hesaplaşmak istediğini iddia ediyor ama Çiller kaçmaya devam ediyor. Baş suç ortağı eski bakan ve eski emniyet müdürü Mehmet Ağar geçen yıl bir suç örgütünü yönetmekten mahkum edilirken, yargılama sırasında uyuşturucu konusundan kaçınıldı. Yargıç, Ağar’ın suç işleme niyeti olan bir örgüte liderlik ettiği gibi muğlak bir sonuca varmaktan öteye gidemedi. Ağar, Türkiye standartlarına göre oldukça düşük bir cezayla kurtuldu.

FATF AKP, destekçileri tarafından çoğunlukla AK Parti olarak yazılmaktadır. ‘AK’ Türkçe’de beyaz anlamına geliyor ve Başbakan Erdoğan’ın partisinin temiz olduğunu vurgulamak için kullanılıyor. Kulağa hoş geliyor, ancak yıllar sonra bile Türkiye bankalarda kara para aklama konusunda eleştirilerin hedefi olmaya devam etti. Özellikle de 1989 yılında G7’nin girişimiyle kurulan ve adından da anlaşılacağı üzere bankaların kara para aklamasını hedef alan hükümetler arası bir kuruluş olan Kara Para Aklama Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından. Daha sonra FATF’ın odak noktası bankacılık sektörünün terörizmin finansmanındaki rolüne kaymıştır.

Türkiye FATF’ın ilk 36 üyesi arasında yer almıştır. Ancak aynı zamanda en başından beri kara para aklama ve terörün finansmanına ilişkin kurallara uymayan üyeler arasındaydı. FATF bu sonuca 2005 yılında varmıştı. Bu yılın Mayıs ayında ise artık yettiğini düşündü. Türk politikacılar binlerce vaatte bulundular ama hiçbir şey olmadı ve bunun üzerine FATF bir ültimatom verdi.

Dört ay içerisinde herhangi bir adım atılmaması halinde Türkiye’nin üyeliği askıya alınacaktı. Bu son durum AB’nin gözünden kaçmadı. AB’nin Türkiye’ye ilişkin kısa süre önce yayınladığı ‘İlerleme Raporu’ FATF’ın bulgularını rapor etti.

Okuyucu muhtemelen tahmin etmiştir: dört ay sonra hiçbir şey olmamıştı. Bunun üzerine Türkiye’nin FATF üyeliği askıya alındı ve yeni bir ültimatom verildi. Şubat 2013’e kadar belirlenen koşullar yerine getirilmezse, FATF Türkiye’yi üyeliğinden çıkaracaktır. Bu tedbirin sonuçları küçümsenmemelidir. Türkiye, FATF tarafından İran ve Kuzey Kore gibi ülkelerle aynı kefeye konulacaktır. Bu durum sermaye akışına ve ticarete ambargo uygulanmasının yanı sıra Avrupa Yatırım Bankası (EBI) gibi finans kuruluşlarıyla ilişkilerin kesilmesine de yol açabilir. Bu durum şüphesiz Türkiye’nin halen yetersiz olan altyapısının iyileştirilmesine yönelik projeler üzerinde olumsuz bir etki yaratacaktır. Sonuç olarak ildeki girişimciler zarar görecektir. AKP’nin temsilcisi olduğu girişimciler.

Elbette asıl soru, dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden birinin bu tehditle yüzleşmesine nasıl izin verebileceğidir. Türkiye’de çeşitli türlerde terörizm var, dolayısıyla bunun finansmanını dışlamak için her türlü nedene sahip olmalı. Bunun sebebinin Türk hükümetinin terörizmi tanımlamakta zorlanması, örneğin Kürt PKK’yı terör örgütü olarak kabul edip Filistinli Hamas’ı terör örgütü olarak kabul etmemesi olduğu düşünülüyor. Öte yandan Türkiye’de hala kara para patlaması yaşanmaktadır. Terörizmin banka finansmanına karşı alınacak tedbirler aynı zamanda bu paranın aklanma kabiliyetini de sınırlayacaktır.

Kara para Türkiye’nin her köşesinden geliyor. İnşaattan kadın ticaretine kadar. Peki ya uyuşturucu? Çünkü terörizmin genellikle uyuşturucu kaçakçılığı yoluyla finanse edildiği bilinen bir gerçek. Tamam, konu Türkiye olunca bugünlerde pek konuşulmuyor ama Afganistan’dan batıya giden ‘eroinin’ sadece çok küçük bir kısmı Türk makamları tarafından ele geçiriliyor. O kadar küçük ki, başka rotaların kullanılma ihtimaline rağmen, çok sayıda eroinin buradan geçtiğini parmaklarınızla sayabilirsiniz. Belki eskisi kadar çok değil ama yine de kapsamlı bir yıkama gerektirecek kadar çok.

1990’larda Türkiye’de ne zaman uyuşturucudan bahsetseniz, etkileyici bir faşist bozkurt sürüsü koşarak gelirdi. Özellikle Tansu Çiller’in Kürt ‘işadamlarını’ ortadan kaldırmasından sonra, bu işte çok fazla söz sahibi oldular. Silahlı kuvvetler, jandarma, polis ve çeşitli istihbarat örgütleri gibi güvenlik güçleriyle işbirliği yaparak kârdan paylarını aldılar. Ancak AKP hükümeti silahlı kuvvetlerin bağımsız yapısına son verirken artık Ülkü Ocakları hakkında neredeyse hiçbir şey duymuyorsunuz.

Kısacası, 21. yüzyılda Türkiye’de uyuşturucu transitini kim kontrol ediyor? Bilenler söyleyebilir.

Peter Edel, Türkiye’nin siyasi biyografisi Boğaz’ın Derinliği’nin yazarıdır.

Milletvekili Stephan van Baarle’de bu konuda açtı ağzını, yumdu gözünü…
Van Baarle’yi dinlemek için alttaki fotoğrafa tıklayınız.