Konut ihtiyacı genelde neden kaynaklanıyor sorusunun cevabı ise çoğunlukla aşağıdaki şu faktörlerdir:

“Nüfus artışı ve kentleşme, Göçler ve afetler, Kentsel dönüşüm, Konutları yenileme ihtiyacı, Türkiye’de tüm bu faktörler göz önüne alındığında, mevcut durumdaki ortalama yılık konut talebi ise (savaş, afet ve yeni göç dalgaları gibi olağandışı faktörler hariç tutulursa) 800 bin ile 1 milyon arasında” olduğuna işaret eden Dr. BAĞIŞ, “Ancak, konut sektörü temsilcileri, 1 milyon sınırının da artık aşıldığı inancındadır. Son dönemde ise Avrupa’dan gelebilecek ko

Dr. Bilal BAĞIŞ, Modern Türkiye tarihinin en büyük sosyal konut projesi olarak ilan edilen ‘İlk Evim, İlk İş Yerim Projesi’nin tanıtımının 13 Eylül 2022’de bizzat Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapıldığını hatırlatarak, Türkiye’nin bu yeni sosyal konut projesinin, küresel bir daralma, resesyon beklentilerinin ve sıkılaştırma adımlarının arttığı; sosyal desteklerin ikinci planda kaldığı ve azalma eğiliminde olduğu bir döneme denk gelmesinin de oldukça önemli olduğunu açıkladı.

Dr. Bilal BAĞIŞ, “Ancak, Türkiye’de son yıllarda, birden konut talebine de dikkat etmek gerekiyor” dedi.

Ekonomik Etkiler

SETA Proje Araştırmacısı Dr. Bilal BAĞIŞ, Son 20 yılda, Türkiye’de yüzde 90’ı sosyal konut olan 1 milyon 170 bin konutun; kamu binaları, hastaneler, stadyumlar, üniversiteler, havaalanları, otoyollar ve köprüler, tüneller ve 850 bin gence sağlanan yurt imkânları gibi dev ekonomik altyapı yatırımlarının bu yeni dev sosyal konut projesinin de tamamlanması ile ilgili soru işaretlerine yer bırakmadığının altını çizdi.

Konut sektörünün, Türkiye’de, ekonominin lokomotif sektörlerinden biridir olduğu ifade eden Dr. BAĞIŞ, şunları söyledi:

“Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi olarak tanıtılan bu proje ile de ekonomiye; Ortalama, 900 milyar liralık (50 milyar dolarlık proje) yeni yatırımın önü açılmış olacak, Tahmini 2 trilyon liranın üzerinde ekonomik etki ve hareketlilik sağlanacak, En azından 100 bin yeni istihdam sağlanacak, İnşaat sektörünün çarpan etkisi ve yan sanayisi ile 250’den fazla alt sektörü de pozitif etkilenecek, İnşaat sektörü tekrar canlandırılacak ve konut üretiminin tekrar artırılacak, Kira ve konut fiyat hareketlerinin durulması ve artış hızının düşmesi sağlanmış olacak, Dar gelirli ve dezavantajlı kesimlerin temel ihtiyaç olan konuta erişimleri kolaylaşmış olacak, (Arsa sunumu ile de) Konut üretiminin maliyetleri de aşağı çekilmiş olacak.

Dolayısıyla da bir taraftan zorunlu bir ihtiyaç olan konut talebi karşılanırken, diğer yandan da ofis talebine cevap verilmekte ve 250 ayrı alt ve yan sektörü etkileyen inşaat sektörünün tekrar canlandırılması hedeflenmektedir. Toplamda 800 bin bağımsız birim (konut, arsa ve iş yeri) aslında 2 trilyon liradan çok daha fazla etki de yaratabilir.

Türkiye’de ortalamada 2 milyon doğrudan istihdam sağlayan bir sektörün tekrar canlandırılması ve canlı tutulması da önemlidir. Dahası, en azından 100 bin yeni istihdam sağlanması da hedeflenmektedir. Nitekim, inşaat sektöründeki istihdam, 2017’de 2,1 milyona çıkarken, 2020’deki pandemi döneminde bu sayı 1,5 milyona kadar gerilemişti. Son dönemde ise tekrar 2 milyona doğru toparlanma beklenmektedir”.

“Öte yandan, 2017’de, toplam istihdam içindeki payı yüzde 7,5’e yükselen inşaat sektörü; 2022’de bu payını yüzde 6’ya düşürmüş durumda” olduğunu vurgulayan SETA Proje Araştırmacısı Dr. Bilal BAĞIŞ, Uzun vadede ise konut arzı ve erişilebilirlik ile ilgili bu adımlar atılırken; konutu, yatırım için bir araç haline gelmekten de çıkarmak gerektiğinin altını çizdi.

“Özellikle de barınma amaçlı konutların, yatırım amaçlı kullanımının önüne geçmek gerekmektedir” diyen Dr. Bilal BAĞIŞ, “Örneğin, öğrenci yurtları, tatil beldelerindeki apartlar kiralık olabilir; ancak, standart konutun yatırım aracına dönüşmemesi gerekir. Arz ile ilgili atılan tüm bu adımların tam olarak işe yaraması için, bu tür destekleyici düzenlemeler de önem arz eder” dedi.

***

Bilal Bağış