Avrupa Parlamentosu Seçimleri: Aşırı Sağın Yükselişi

* Aşırı sağın güç kazanması ve merkez siyasetinin zayıflaması, AB’nin gelecekteki politikalarını derinden etkilemektedir.

* Avrupa’da aşırı sağa doğru bir kayma, iklim değişikliğinden göçe, ticaretten tarıma kadar birçok alanda çarpıcı etkiler yaratabilir.

[Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) yazarı Sena BİRİNCİ]

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrencisi, Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) yazarı Sena BİRİNCİ, (ANKASAM) için “Avrupa Parlamentosu Seçimleri: Aşırı Sağın Yükselişi” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

Yazar Sena BİRİNCİ, Avrupa Parlamentosu Seçimleri’nin, Avrupa Birliği’nin demokratik yapısının temel taşlarından biri kabul edilmekle beraber ve bu yıl 6-9 Haziran 2024 tarihleri arasında gerçekleştirildiğini hatırlatarak, Avrupa Parlamentosu’nun 720 üyesini belirleyen bu sürecin, Avrupa Birliği’nin hangi yönde hareket edeceğini belirlemekle beraber vatandaşların geleceğine de ışık tuttuğunu açıkladı.

Avrupa Parlamentosu’nda üyelerin, ülkelere göre değil, siyasi eğilimlere göre belirlenen ittifaklar içinde kümelendiğini ifade eden BİRİNCİ, şunları söyledi:

“Bu siyasi grupların kurulabilmesi için en az 23 üyenin ve üye devletlerin en az dörtte birinin temsil edilmesi gerekmektedir. Mevcut parlamentoda 7 siyasi grup bulunmaktadır ve bu gruplar Avrupa siyasetinin geniş yelpazesini temsil etmektedir. En büyük iki grup, merkez-sağdaki Avrupa Halk Partisi ve merkez-soldaki Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı’dır. Bu iki grup, Avrupa Parlamentosu’nun en güçlü siyasi ittifaklarını oluşturmakta ve Avrupa politikalarının büyük bir kısmını şekillendirmektedir”.

Sena BİRİNCİ, bu iki ana grubun ardından liberal Avrupa’yı Yenile ve Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakının geldiğini, Aşırı sağdaki Avrupalı Muhafazakârlar ve Reformistler ile Kimlik ve Demokrasi gruplarının ise Parlamento’da önemli bir temsil gücüne sahip olduğunu dile getirdi.

Yazar BİRİNCİ, en küçük grubun ise Sol Grup olarak bilindiğini ve ayrıca Macaristan’da iktidardaki Fidesz gibi hiçbir gruba bağlı olmayan partilerin de Parlamento’da yer aldığını söyledi.

Avrupa Parlamentosu’ndaki çoğunluğun, genellikle Avrupa Halk Partisi, Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı ve Avrupa’yı Yenile gibi merkez sağ ve sol partilerin işbirliğiyle oluştuğunu anlatan (ANKASAM) yazarı Sena BİRİNCİ,  “Ancak, aşırı sağın güç kazanması ve merkez siyasetin zayıflaması, Parlamento’daki dengeyi değiştirme potansiyeline sahiptir. Kamuoyu yoklamalarına göre; aşırı sağ partiler Avusturya, Belçika, Çekya, Fransa, Hollanda, İtalya, Macaristan, Polonya ve Slovakya gibi ülkelerde birinci sıraya yerleşmiştir” dedi.[1]

Avrupa Halk Partisi’nin, Avrupa Parlamentosu’ndaki en büyük grup olarak kaldığını ifade eden BİRİNCİ, şöyle devam etti:

“Sosyal demokratlar da ikinci grup olmayı sürdürecek gibi görünmektedir. Diğer yandan liberallerin sandalye kaybı yaşayacağı tahmin edilmiş ve sonuç beklenildiği gibi olmuştur.[2] Ancak aşırı sağın kendi içindeki bölünmeler nedeniyle tek bir blok halinde hareket etmesi zor görünmektedir. Aşırı sağ kanadı, genellikle ülke sınırlarının korunması ve göç karşıtlığı gibi milliyetçi söylemler etrafında birleşmektedir”.

Avrupa’da aşırı sağa doğru bir kayma, iklim değişikliğinden göçe ve ticaretten tarıma kadar birçok alanda çarpıcı etkiler yaratabileceğinin altını çizen yazar Sena BİRİNCİ,  “AB’nin Rusya işgaline karşı Ukrayna’ya sağladığı mali ve askeri yardım da bu durumdan etkilenebilir. Seçimlerin ardından oluşacak yeni Parlamento, AB Komisyonu’nun yapısını ve politikalarını da belirleyecektir. Aşırı sağın güç kazanması, AB politikalarında ciddi değişikliklere yol açabilir. Özellikle çevre ve iklim politikalarında daha gevşek düzenlemeler, tarım politikalarında milliyetçi yaklaşımlar öne çıkabilir. Ayrıca AB’nin göç ve sığınma politikalarında da sertleşme beklenilmektedir. Von der Leyen yönetimindeki AB Komisyonu, seçimler öncesinde Sığınma ve Göç Anlaşması’nı kabul etmiş ve Yeşil Anlaşma’nın kapsamını daraltmıştı. Yeni Parlamento’da aşırı sağın etkisiyle bu tür politikaların daha da sertleşmesi mümkün görünmekte” olduğunu kaydetti.

BİRİNCİ, Seçimlerin belirleyici figürlerinden birinin de, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni olduğuna vurgu yaparak, Meloni’nin, Fransız Marine Le Pen ile güç birliği yapmayı önerirken, aynı zamanda merkez sağdaki Avrupa Halk Partisi’yle de yakınlaştığını belirtti.

Bu durumun, Meloni’yi seçimlerin kilit figürlerinden biri haline getirdiğini söyleyen Yazar Sena BİRİNCİ, Fransa’da Marine Le Pen’in partisinin yeni yıldızı Jordan Bardella’nın ve Almanya’da ise AfD’nin yükselişinin dikkat çektiğini ifade etti.

(ANKASAM) yazarı Sena BİRİNCİ, Fransa’da seçim sonuçlarının adeta bir siyasi depreme yol açtığını belirterek, Aşırı sağ Ulusal Birlik Partisi’nin oyların yüzde 31.5’ini alarak, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un merkezci Renaissance Partisi’nin yüzde 15.2 oy oranını ikiye katladığını hatırlattı.

Macron’un, ulusal televizyonda yaptığı açıklamada Ulusal Meclis’i feshedip yeni yasama seçimleri çağrısında bulunduğunu kaydeden BİRİNCİ, “Marine Le Pen’in liderliğindeki Ulusal Birlik Partisi’nin bu başarısı, Fransa’daki hükümet için büyük bir yenilgi anlamına gelmektedir” dedi.

“Almanya’da ise aşırı sağ Almanya için Alternatif partisi yüzde 16.5 oy oranıyla ikinci sıraya yerleşmiştir” diyen Sena BİRİNCİ, şöyle devam etti:

“Şansölye Olaf Scholz’un Sosyal Demokratları ise yüzde 14 ile en kötü sonuçlarını almıştır.[3] AfD’nin bu başarısı, Almanya’daki siyasi dengeleri değiştirirken, ana akım partilerin yasama süreçlerinde karşılaşacakları zorlukları artırmaktadır. İtalya’da Giorgia Meloni’nin aşırı muhafazakar İtalya’nın Kardeşleri Partisi, seçimlerde en fazla oyu alarak Meloni’nin konumunu güçlendirmiştir.[4] Bu durum, İtalya’daki sağcı politikalara destek veren seçmen kitlesinin büyüklüğünü göstermektedir”.

Avrupa Parlamentosu Seçimleri’nin, sadece Avrupa için değil, küresel siyaset için de büyük önem taşıdığının altını çizen BİRİNCİ, Kasım ayında yapılacak olan ABD Başkanlık Seçimlerinin sonuçlarının, Avrupa’daki sağ-muhafazakâr partilerin stratejilerini de etkileyeceğini ve Özellikle İtalya Başbakanı Meloni gibi figürlerin, ABD’deki siyasi gelişmelere göre pozisyonlarını yeniden belirleyebileceğini ve Donald Trump’ın olası bir zaferinin, Avrupa’da daha sağa kayış eğilimlerini güçlendirebileceğine dikkat çekti.

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrencisi, Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) yazarı Sena BİRİNCİ, Seçim sonuçlarının, Avrupa’nın merkez ülkeleri olan Fransa ve Almanya’daki hükümetlerin zayıflıklarını ortaya koyduğunu aktardı.

Avrupa Birliği’nin liderliği genellikle bu iki ülkenin öncülüğünde şekillendiğinden bu zayıflıkların ve AB’nin gelecekteki politikalarını etkileme potansiyelinde olduğunun da görüldüğünü belirten Sena BİRİNCİ, “Sonuç olarak 6-9 Haziran 2024 tarihlerinde yapılan Avrupa Parlamentosu Seçimleri, Avrupa’nın siyasi dengelerini değiştirme potansiyeline sahiptir. Aşırı sağın güç kazanması ve merkez siyasetinin zayıflaması, AB’nin gelecekteki politikalarını derinden etkilemektedir. Bu nedenle seçim sonuçları, sadece Avrupa vatandaşları için değil, dünya genelinde Avrupa’nın geleceğiyle ilgilenen herkes için büyük bir önem taşımakta” olduğunu kaydetti.

[1] Matina Stevis-Gridneff , “In E.U. Elections, the Center Holds, but the Far Right Still Wreaks Havoc”, The New York Times, https://www.nytimes.com/2024/06/09/world/europe/european-parliament-elections-far-right.html (Erişim Tarihi: 10.06.2024).

[2] Jan Strupczewski, Sudip Kar-Gupta & Ingrid Melander, “Far-right advances in EU election, France calls snap national vote”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/european-parliament-poised-rightward-shift-after-final-voting-2024-06-09/, (Erişim Tarihi: 10.06.2024).

[3] Christian Edwards , “Far right surges in European Parliament elections but center still holds”, CNN, https://edition.cnn.com/2024/06/09/europe/european-parliament-far-right-surge-intl/index.html, (Erişim Tarihi: 10.06.2024).

[4] Lorne Cook, Raf Casert & Samuel Petrequin, “Far-right gains in the EU election deal stunning defeats to France’s Macron and Germany’s Scholz”, AP News, https://apnews.com/article/eu-election-right-migration-climate-polls-vote-0fbfcb7bd987008e802d70f759fa870b, (Erişim Tarihi: 10.06.2024).

***

Yazar hakkında

Sena BİRİNCİ, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Uluslararası İlişkiler 4. sınıf öğrencisi. Aynı zamanda Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetiminden çift anadal yapmakta. Soğuk Savaş Tarihi, Avrupa Politikaları ve siber güvenlik konularında çalışmakta. Ek olarak da sosyal medya üzerine tasarım ve editörlük ile uğraşıyor.