AB, Çin üretimi elektrikli otomobillere ilave gümrük vergisi uygulama planını kabul etti

UHA Haber’in Paris’ten VOA Temsilcisi Gazeteci* Arzu ÇAKIR’ın haberine dayandırdığı haberinde, AB üyesi ülkelerin temsilcileri, Brüksel’de bu sabah yaptıkları oylamada, Çin üretimi elektrikli araçlara gümrük vergilerinin uygulanmasına yeşil ışık yaktı. Aralarında Fransa ve İtalya’nın da bulunduğu 10 üye ülke lehte oy kullanırken, 12 ülke çekimser kaldı, 5 ülke ise aleyhte oy verdi.

Avrupa Komisyonu, mevcut yüzde 10’luk vergiye ek olarak Çin yapımı elektrikli araçlara yüzde 35’e kadar telafi edici gümrük vergileri uygulama konusunda yetkilendirildi.

Avrupa’nın yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, Çin menşeli olmayan ancak Çin’de toplanan grup modelleri için de geçerli olacak telafi edici gümrük vergilerini uygulama konusunda karar alabilecek.

Komisyon tarafından yapılan uzun bir araştırma sonunda, Çin üretimi elektrikli otomobillerin Avrupa pazarına girişinin, Avrupa otomobil endüstrisini ve sektörün yaklaşık 14 milyon çalışanını tehlikeye atacağı tespit edilerek, “haksız rekabet ve adil olmayan uygulamalara karşı korumayı mümkün kılacak gümrük vergileri” belirlendi.

Almanya, İspanya ve Macaristan uyardı

Yapılan oylamada AB üyesi ülkeler bölünürken, Fransız otomotiv sektörünü korumak isteyen Fransa ile bu uygulamanın Çin ile “bir ticaret savaşına” dönüşmesinden endişe eden Almanya arasında büyük görüş ayrılıkları dile getirildi. Daha önce çekimser kalan Almanya, Alman otomotiv sektörünün baskısı üzerine karara karşı çıkmayı seçti.

Almanya özellikle, sektörün “amiral gemileri” olan, dünyada ve Çin’de güçlü bir Pazar payına sahip Alman markaları BMW, Mercedes ve Volkswagen’in bunun bedelini ödemesinden ve Çin’in de motorlu araçlara misilleme uygulamasından korkuyor. Almanya Maliye Bakanı Christian Linder, Avrupa Komisyonu’nu Pekin’le bir “ticaret savaşını” tetiklemekten kaçınmaya çağırdı.

Başlangıçta gümrük tarifelerini destekleyen İspanya Başbakanı Pedro Sanchez de, Eylül ayında Çin’e yaptığı ziyaret sonrasında, Avrupa Birliği’ne “pozisyonunu gözden geçirmesi” çağrısında bulundu. İspanya, İsveç ile beraber oylamada çekimser kalmayı tercih eden ülkeler arasında yer aldı.

AB dönem başkanlığını yürüten Macaristan Başbakanı Viktor Orban da, oylama öncesi Avrupa Birliği’nin Çin ile “ekonomik bir soğuk savaşa” sürüklendiği uyarısında bulundu. Orban, devlet radyosuna yaptığı açıklamada, “AB’nin yapmak istediği şey, Çin ile ekonomik bir soğuk savaşa girmek anlamına geliyor” dedi.

Orta Avrupa’da Çin’in elektrikli araç ve batarya üretim tesislerini Macaristan’a getirme çabalarına öncülük eden Orban, denize kıyısı olmayan ülkesinin iki blok arasına sıkışmasını istemediğini, hem AB hem de Çin’le ticaret yapmaya devam etmek istediğini dile getirmişti.

Daha önce yaptığı açıklamada dünya ekonomisinin iki bloğa bölünmesi halinde AB’de üretilen ürünlerin satışının giderek zorlaşacağını söyleyen Orban, Macaristan’ın “ekonomik tarafsızlık” stratejisinin zamana karşı direnip direnemeyeceğinin belirsiz olduğunu da sözlerine eklemişti.

Oylamada, Almanya, Macaristan, Malta, Slovenya ve Slovakya da destek verdi. Ancak karşı cephede, Fransa, İtalya, Polonya ve Baltık ülkeleri sağlam bir duruş sergileyince karar, 5’e karşı 10 oyla kabul edildi.

AB’ye üye 27 ülke içindeki bölünmeler, ek vergilerin resmi olarak onaylanması için gerekli nitelikli çoğunluğun (AB nüfusunun yüzde 65’ini temsil eden en az 15 üye ülkenin) desteğini alamayınca, net bir oran belirlenmedi. Bu konuda oran belirleme yetkisi Avrupa Komisyonu’na bırakıldı.

Yüzde 35’e kadar gümrük vergisi

Kabul edilen kararla AB Komisyonu artık, “Çin’de toplanan ve Çin menşeli olmayan grupların modelleri dahil” Çin kökenli elektrikli arabalar için yüzde 35’e kadar varan gümrük vergilerini uygulama yetkisine sahip olacak.

Bunların miktarı, alınan sübvansiyonların tahmini düzeyine bağlı olarak üreticiye göre değişecek ve en geç 30 Ekim tarihinden itibaren uygulamaya konacak. Üye ülkelere 27 Eylül’de gönderilen nihai belgeye göre, Tesla için yüzde 7,8, BYD için yüzde 17, Geely için yüzde 18,8 ve SAIC için yüzde 35,3 ek vergi getirilecek. Avrupa Komisyonu ile vergi çalışması sırasında işbirliği yapan diğer gruplardan yüzde 20,7 oranında, işbirliği yapmayanlardansa yüzde 35,3 oranında ek vergi alınacak.

AB ile Çin arasında diyalog sürüyor

Öte yandan, karara rağmen Avrupa Komisyonu ticaretten sorumlu Üyesi Valdis Dombrovskis ile Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao arasında, bir yıldır süren anlaşmazlığa müzakere yoluyla bir çözüm bulmaya yönelik diyalog devam ediyor.

Taraflar, 30 Eylül Pazartesi günü Avrupa Parlamentosu’nun Uluslararası Ticaret Komitesi’ndeki (INTA) milletvekillerine teknik çalışmaların yoğunlaştığını ve 19 Eylül’de yapılan toplantıdan bu yana bir miktar ilerleme kaydedildiğini aktardı.

Müzakereler sonunda, AB Komisyonu’nun haksız rekabet nedeniyle tespit ettiği zararın telafi edilmesi durumunda, ek gümrük vergilerinin kaldırılabileceği belirtiliyor.

AB’nin “korumacı” yaklaşımını kınayan Çin, karardan önce “domuz eti, süt ürünleri ve konyak dahil Avrupa’dan ithal edilen şarap bazlı alkollü içecekleri hedef alan anti-damping soruşturmaları” başlatarak yanıt vermişti.

AB ve Çin arasında elektrikli otomobil sektöründe yaşanan çatışma, Washington liderliğindeki Batı ile rüzgar türbinleri, güneş panelleri ve hatta piller gibi diğer birçok sektördeki rekabeti yok etmekle suçlanan Çin arasında daha geniş ticari gerilimlerin devamı niteliğinde.

ABD’de Başkan Joe Biden, 14 Mayıs’ta Çin’in elektrikli araçlarına, daha önce yüzde 25 oranında uygulanan gümrük vergilerinin yüzde 100’e çıkarıldığını duyurmuştu.

İklim değişikliğiyle mücadeleyi etkileyebilir

Tartışmaları yakından izleyen çevreci uzmanlarsa elektrikli otomobil sektöründeki bu çatışmanın iklim değişikliğiyle mücadeleyi yavaşlatmasından endişe ediyor. Uzmanlara göre AB’nin ihracatı kısıtlama çabaları, birlik içindeki iklim değişikliğiyle mücadeleye de zarar verebilir.

Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan Sino Auto Insights Genel Müdür Tu Le, “Çin’in elektrikli araçlarının yardımı olmadan, AB ve ABD’nin başlangıçta belirledikleri süreler içerisinde iklim hedeflerine ulaşma şansı yok. Ya hedeflerini uyarlamaları ya da en azından kısmen Çin elektrikli araçların girişine izin vermeleri gerekecek” diyerek, tartışmaların çevreye etkisine vurgu yaptı.

Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen “GreenDeal/Yeşil Anlaşma” 2035 yılında yeni termal araçların satışının yasaklanması gibi önlemleri içeriyor.

Gazeteci* Arzu ÇAKIR, VOA