G-20 Liderlerinin Gündemi Enerji Fiyatları ve Ekonomi

UHA HABER / Corona virüsü pandemisinin başlangıcından bu yana ilk kez yüz yüze görüşecek olan G-20 liderleri, bir dizi engelle karşılaşan küresel toparlanma sürecini ele alacak. Roma’daki G-20 Zirvesi, yüksek yakıt fiyatlarının körüklediği enerji sıkıntısı, yeni Covid-19 vakaları ve tedarik zincirindeki tıkanıklıkların ekonomik iyileşmeye sekte vurduğu ve ürünlerin tüketicilere ulaşmasını engellediği bir dönemde düzenleniyor.

(UHA) Uluslararası Haber Ajansı Avrupa Temsilcisi Tuba Nur TÜRKELİ’nin (Associated Press)’e dayandırdığı haberine göre, zirvede küresel ekonominin yüzde 80’ini temsil eden ülkelerin liderleri biraraya gelecek. Uzmanlar, gıdadan mobilyaya ve kış aylarına girerken artan ısınma maliyetine kadar birçok harcama kaleminde tüketicilerin üzerindeki baskıyı hafifletmek için ne kadar ilerleme sağlanabileceğini sorguluyor.

Devlet başkanları ve başbakanlar Cumartesi ve Pazar günü yapılacak G-20 zirvesi için toplanmadan önce sağlık ve maliye yetkilileri, Roma’da Cuma günü bir ön görüşme gerçekleştirdi. Çin ve Rusya liderleriyse toplantılara bizzat katılmayacak. Bu durumun, Pazar günü İskoçya’nın Glasgow kentinde başlayacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı öncesi bir numaralı gündem maddesi haline gelmesi beklenen enerji meseleleri ve iklim değişikliğinde işbirliğini engelleyeceği düşünülüyor.

G-20 liderlerinin görüşeceği ekonomik meselelerin bazıları şöyle sıralanıyor:

Pandemiden toparlanma süreci

Uluslararası Para Fonu (IMF), ekonomik iyileşme sürecindeki bir numaralı önceliğin küresel nüfusun aşılanmasının hızlandırılması olduğunu kaydediyor. Ancak Roma’daki G-20 zirvesinde aşı işbirliği konusunda somut ve büyük bir ilerleme sağlanamayabilir.

G-20 ülkeleri, BM destekli aşı paylaşımı programı COVAX aracılığıyla aşıların küresel çapta adil biçimde dağıtılmasını destekledi. Ancak COVAX programı, yoksul ülkelerdeki aşı sıkıntısının giderilmesinde tam başarı sağlayamadı.

Bağışlanan aşı dozları, yoksul ülkelerdeki ihtiyacın çok altında kalırken gelişmiş ülkeler, kendi nüfuslarına takviye doz aşı uygulama kampanyalarına odaklandı.
Zirveden önceki müzakerelerde ülkeler, erişime açılacak yüksek sayıda aşı dozuna odaklanmasa da sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi üzerinde durdu.

Öte yandan yükselen tüketici fiyatları ve hükümetlerin pandemi nedeniyle oluşturduğu ekonomik yardım paketleri de zirvede ele alınabilecek konular. Ancak yüksek enflasyonla merkez bankaları ilgilenirken ekonomik teşvik paketleriyle ilgili kararlar, ulusal seviyede alınıyor.

Küresel vergiler

Büyük küresel ekonomi anlaşmalarından biri tamamlandı bile. G-20 zirvesi kapsamında küresel asgari kurumlar vergisi anlaşmasına varılmasının da kutlanması bekleniyor. Anlaşma, çok uluslu şirketlerin az vergi ödedikleri ya da hiç vergi ödemedikleri ülkelerde yüksek miktarda kar elde etmesinin önüne geçmeyi amaçlıyor.

Tüm G-20 ülkeleri, 130’dan fazla ülkenin katılımıyla müzakere edilen anlaşmaya imza attı. Anlaşmanın 2023 yılında yürürlüğe girmesi için hızla onaylanması gerekiyor.

ABD Başkanı Joe Biden da iç siyasetteki önceliklerini bu anlaşmayla yakından ilişkilendiriliyor. Küresel asgari vergi uygulaması, şirketlerin elde ettiği karı vergi cenneti ülkelere aktarma riski olmadan ABD’nin daha fazla vergi ödemeleri talebinde bulunmasına izin verebilir. Çok sayıda uluslararası şirketin merkezinin ABD’de bulunduğu göz önüne alındığında ABD’nin bu anlaşmada imzacı olmasının önemi daha çok artıyor.

Anlaşma ayrıca ABD ve Avrupa arasındaki ticari gerginliklerin giderilmesine de yardımcı olabilir. Fransa, İtalya ve İspanya gibi ülkeler bu anlaşma sayesinde Google, Facebook ve Amazon gibi Amerikan teknoloji firmalarını hedef alan dijital hizmet vergilerinden vazgeçebilir.

Başkan Biden G-20 zirvesine, vergi ve ekonomi alanlarındaki önerilerinin Kongre müzakeresine hala açık olduğu bir ortamda katılıyor. Bu durum, Biden’ın ABD’nin küresel kurumlar vergisi alanında bir lider olduğunu göstermesini engelleyecek. Ancak Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, G-20 liderlerinin ABD’de Kongre’de yapılan müzakerelerin ne anlama geldiğinin farkında olduğunun altını çizdi.

Yüksek enerji fiyatları

G-20 zirvesi, Suudi Arabistan ve Rusya gibi büyük enerji üreticilerini, Avrupa ve Çin gibi ana tüketicileri ve hem üretici hem de tüketici olan ABD’yi biraraya getirdiği için yüksek petrol ve doğalgaz fiyatlarına ilişkin diyaloğun başlatılması açısından bir fırsat olarak değerlendiriliyor.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, zirveye uzaktan katılmayı planlıyor.

Yatırım baknası Berenberg’in baş ekonomisti Holger Schmieding, “G-20’nin belki de yapabileceği en önemli şey, büyük enerji tedarikçilerine geleceklerini iyi düşünmeleri gerektiğini söylemek olacaktır” şeklinde konuştu.

Holger Schmieding, enerji fiyatlarının gelişmekte olan ülkelerde fazlasıyla yüksek seyretmesinin fosil yakıtlardan uzaklaşma sürecini hızlandıracağını, bunun da “uzun vadede tedarikçiler için kötü olacağını” kaydetti.

Beyaz Saray, Başkan Biden’ın enerji fiyatları konusunda diğer kilit liderlerle iletişim içinde olmayı planladığını bildirdi. ABD’de petrol fiyatları kısa süre önce son 7 yılın en yüksek seviyesine tırmandı. Ham petrolün varil başına fiyatı 84 dolara, Brent petrolün fiyatıysa son üç yılın en yüksek seviyesi olan 86 doların üzerine çıktı.

Enerji araştırmaları şirketi Rystad’ın analizden sorumlu başkan yardımcısı ve petrol piyasası uzmanı Claudio Galimberti, “Bir enerji krizi yaşadığımız kesin, bunu başka türlü ifade etmenin yolu yok” dedi. Ancak zman, G-20 zirvesinde bu konuda “acil etki gösterecek bir karar alınacağını” sanmadığını da kaydetti.

Şimdiye kadar Suudi Arabistan liderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve müttefiki Rusya, Biden’ın gelecek yıla kadar her ay günde 400 bin varilden daha fazla petrol üretme çağrısını yanıtsız bıraktı.

Öte yandan Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, Rus devletine ait petrol şirketi Gazprom’un Avrupa’daki depolara daha fazla doğalgaz pompalama talimatı verdiğini söyledi. Avrupa’da bu yıl doğalgaz fiyatları dört kat arttı. Kış aylarında enerji sıkıntısı yaşanacağı korkularıysa giderek artıyor.

Petrol piyasası uzmanı Claudio Galimberti, petrol üreten ülkelerin “güçlü bir pozisyonda” olduğunu söylüyor ve “OPEC’e ve beraberindeki Rusya’ya baskı yapabilecek kimse yok” ifadesini kullanıyor.

Tedarik zincirleri

Başkan Biden, gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyümenin yavaşlamasına neden olan tedarik zinciri sorunları hakkında daha fazla veri paylaşımında bulunmaları için, liderlere baskı yapmaya hazırlanıyor. Liman ve fabrikaların kapanması, nakliye konteyneri sıkıntısı ve artan talep; limanlarda tıkanıklıkların oluşmasına, bisikletten akıllı telefon ve otomobil imalatında kullanılan bilgisayar çipine birçok ürünün nakliyesinin gecikmesine yol açıyor.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Biden’ın diğer hükümetlerden tedarik zincirindeki tıkanıklıkları belirlemede daha şeffaf davranmalarını talep edeceğini söyledi ve “Tıkanıklıkların ya da tedarik zincirindeki kırılmaların nerede olduğunu nasıl anlayacağız? Buna göre hızla yanıt vermemiz gerekiyor” dedi.

Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nden ticaret uzmanı Chad P. Bown, veri paylaşımının işe yarayacağı konusunda hemfikir olduğunu, ancak deniz taşımacılığında kullanılan konteyner sıkıntısının yol açtığı gecikmeler konusunda “yapılabilecek çok az şey” olduğunu söyledi.

Liderler, uzun vadedeyse maske, koruyucu tıbbi malzeme ve yarı iletkenler gibi kilit ürünlerin tedarikini çeşitlendirme çabalarını ele alabilir.

[UHA Haber Ajansı, 30 Ekim 2021]