Prof. Dr. Kemal İnat, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın 1. yılını geride bırakırken, bu savaşın uluslararası siyasal sisteme etkileri konusunda yapılan analizlerde gündeme gelen konulardan birinin de Almanya’nın savaştan nasıl etkilendiği meselesi olduğunu açıkladı.

Prof. Dr. İnat, Almanya’nın dünyanın en büyük 4. ekonomisi olduğunun da dikkate alındığında, kararlarıyla Avrupa Birliği başta olmak üzere küresel siyasal ve ekonomik sistemi etkileyecek kapasiteye sahip olduğunu da söylemenin mümkün olduğunu belirtti.

Rusya-Ukrayna Savaşı’yla birlikte Almanya’nın dış politikasında iki önemli değişikliğin yaşandığının söylenebileceğini ifade eden Prof. Dr. Kemal İnat, ilk olarak, Berlin’in uzun süredir Moskova karşısında uyguladığı denge politikasının sona erdiğini ve Almanya’nın açık bir şekilde Rusya karşısında Amerika Birleşik Devletleri’nin arkasında ve Ukrayna’nın yanında pozisyon aldığının görüldüğüne dikkat çekti.

Prof. Dr. İnat, en son Alman Leopard 2 tanklarının Ukrayna’ya gönderilmesi kararının Berlin’in Ukrayna’ya destek konusunda geldiği noktayı gösterdiğini hatırlatarak, uzun tartışmaların ardından Almanya’nın hem başka ülkelere sattığı tankların Ukrayna’ya teslim edilmesine izin vermesi hem de kendisinin doğrudan bu tanklardan Ukrayna’ya vereceğini açıklamasının önemli dönüm noktalarından biri olduğuna vurgu yaptı.

Prof. Dr. Kemal İnat, savaşın başından itibaren Rusya ile çatışmanın doğrudan tarafı olmaktan kaçınan, Ukrayna’ya askeri yardım ve Rusya’ya yaptırımlar konusunda hep yavaş davranmakla eleştirilen Almanya’nın, bu kararla birlikte Batı’nın Rusya’ya karşı yürüttüğü savaşın öncü ülkelerinden biri olduğunun altını çizdi.

İkinci olarak, savaş süresince Rusya’nın Ukrayna’ya karşı saldırıları karşısında, Berlin’in askeri harcamalarını ciddi şekilde artırıp güçlü bir ordu kurma kararı almasının da, gerek Almanya gerekse küresel sistem açısından önemli sonuçları olabilecek bir politika değişikliği olduğunu söyleyen Prof. Dr. İnat, Almanya’nın, özellikle Nazi Almanya’sının İkinci Dünya Savaşı’nda oynadığı olumsuz rolün ardından ekonomik kapasitesini geliştirmeye odaklanmış ve güvenlik konularında ABD’nin peşine takılmayı tercih ederek askeri harcamalarını düşük tuttuğunu ve Askeri harcamalarını gayri safi milli hasılasında yüzde 2’nin üzerine çıkaracak olmasının Almanya’yı dünyanın en fazla askeri harcama yapan üçüncü ülkesi konumuna getireceğini belirtti.

Rusya konusunda denge politikasını terk eden ve dünyanın en büyük askeri güçlerinden biri olmaya karar veren Almanya’nın önce Avrupa’da sonra da dünyanın genelinde yeni bir rol üstlendiğini ileri sürmenin mümkün olduğunu dile getiren Prof. Dr. Kemal İnat, bu rolün ABD, Avrupa ve dünyanın geri kalan ülkeleri açısından farklı anlamlar taşıdığının söylenebileceğini aktardı.

Prof. Dr. İnat, öncelikle ABD açısından bakılırsa, Almanya’nın askeri harcamalarını artırıp Kuzey Atlantik İttifakı’nın (NATO) askeri gücüne daha fazla katkıda bulunması gerektiğini ve  nerdeyse bütün Amerikan başkanları tarafından sürekli dile getirilen bir talep olduğunu açıkladı.

Sakarya Üniversitesi Öğr. Görevlisi Prof. Dr. Kemal İnat,  bu talebi en keskin bir şekilde dile getiren Donald Trump’un, “Almanya, Rusya’ya her yıl enerji için milyarlarca dolar ödüyor ve bizim onları Rusya’dan korumamız bekleniyor. Bu nasıl bir şey. Ayrıca Almanya NATO’ya karşı yükümlülüğü olan yüzde 2 askeri harcama konusunda çok ihmalkar.” diyerek bu ülkedeki Amerikan askerlerinin bir kısmının geri çekileceğini açıkladığını hatırlattı.

 ABD Başkanı Joe Biden’ın başkan olmasıyla birlikte Almanya-ABD ilişkileri yeniden normalleşti ama ABD’nin askeri harcamalarını artırması ve Rusya’ya karşı daha sert politika izlemesi konusunda Berlin’e yönelik talepleri devam ettiğini söyleyen Prof. Dr. İnat, Almanya’nın, uzun süre bu taleplere rağmen askeri harcamalarını artırmadığını ve Rusya’ya yönelik denge politikasını sürdürdüğünü belirtti.

Ancak Rusya’nın savaş süresince Ukrayna’ya karşı gerçekleştirdiği saldırıların, Alman hükümetinin Moskova’ya karşı politikasını değiştirdiğini dile getiren Prof. Dr. Kemal İnat, şimdi gerek ABD’nin gerekse Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupalı üyeleri, Almanya’nın Rusya’ya karşı mücadelede liderlik rolü üstlenmesini beklediklerini açıkladı.

Ancak Almanya içinde böyle bir rolün üstlenilip üstlenilmemesi konusunda ciddi bir tartışma bulunduğunu hatırlatan Prof. Dr. İnat, Avrupa’nın en büyük ekonomik gücünün böyle bir rolü üstlenmesinin kaçınılmaz olduğunu ileri sürenler kadar, askeri kapasitesinin yeterli olmayan Almanya’nın Rusya’yla doğrudan çatışmaya sürüklenmekten imtina etmesi gerektiğini söyleyenlerin de mevcut olduğunun altını çizdi.

Prof. Dr. Kemal İnat, diğer taraftan Almanya’nın Rusya’ya karşı mücadelede Avrupa’ya liderlik yapmasının orta ve uzun vadede bu ülkeyi askeri ve siyasi alanda da daha etkin bir aktör haline getirmesinin de ihtimal dahilinde bulunduğunu belirterek, Askeri kapasitesini artıran Almanya’nın ABD karşısında daha bağımsız bir politikaya yönelmesi ve AB’yi de bu yönde harekete geçirerek NATO’dan bağımsız, Avrupa’ya özgü bir güvenlik mimarisi oluşturulması konusunda daha belirgin adımlar atmaya teşvik etmesinin söz konusu olabileceğini ve bunun Avrupa içerisindeki Avrupacı-Atlantikçi rekabetini de yeni bir boyuta taşımasının gündeme geleceğini aktardı.

Sakarya Üniversitesi Öğr. Görevlisi Prof. Dr. Kemal İnat, Rusya-Ukrayna Savaşı ve bu çerçevede yaşanan tartışmaların Almanya’daki üçlü koalisyon hükümetini ciddi şekilde sarstığının görüldüğünü hatırlatarak, Koalisyonun küçük ortakları Yeşiller ile Hür Demokrat Parti (FDP), Rusya’ya karşı yaptırımlar ve Ukrayna’ya askeri yardım konusunda ABD’ye benzer bir çizgide hareket edip Rusya karşısında daha sert politika izlemesi konusunda büyük ortakları Sosyal Demokrat Parti’ye (SPD) baskı yaptığını ifade etti.

Prof. Dr. İnat, SPD’li Şansölye Olaf Scholz’un, ülkesinin Rusya’ya karşı mücadelede liderlik rolünden kaçınması gerektiğini söylerken Yeşiller partisine mensup Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un, “Rusya’ya karşı savaş” yürüttüklerini söyleyecek kadar ileri gidebildiğini ve benzer şekilde FDP içerisinde de “savaş çığırtkanlığı” yapmakla suçlanacak kadar ileri giden siyasetçilerin de olduğunu dile getirdi.

Koalisyonun küçük ortaklarının Çin-ABD rekabetinde de ABD’nin çizgisinde hareket edilmesi konusunda Şansölye Scholz’a baskı yaptıkları düşünüldüğünde, dış politikadaki ayrışmanın Almanya’daki koalisyon hükümetinin geleceği açısından ciddi bir risk içerdiğinin söylenebileceğine vurgu yapan Prof. Dr. Kemal İnat, şimdiye kadar Scholz’un bir süre ayak diredikten sonra Yeşiller ve FDP’den gelen baskılara boyun eğdiğini ve özellikle Rusya konusunda ABD çizgisine uygun hareket ettiğinin görüldüğünü belirtti.

Sakarya Üniversitesi Öğr. Görevlisi Prof. Dr. Kemal İnat, ancak geleneksel Alman dış politikasından bu kopuşun sonuçlarının ne olacağının kuşkusuz sadece Almanya ve Batılı müttefiklerinin tavırları belirlemeyeceğini, bundan sonraki süreçte ise Rusya ve Çin’in Batı’yla mücadelede tutumlarının ne olacağının ve gerginliğin ne kadar tırmanacağının da Alman iç siyasetinde kartların yeniden karılması sonucunu doğurabileceğini kaydetti.

***

Kemal İnat