Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “21 yılda bölgemizde ve dünyada çok şeyler yaşandı”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin en saygın bağımsız, tarafsız düşünce ve yayın kuruluşu SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’n bünyesinde Prof. Dr. Burhanettin DURAN’ın genel yayın yönetmenliğinde aylık periyotta hazırlanan Kriter Dergisi’ne röportaj verdi.

21 YILDA BÖLGEMİZDE VE DÜNYADA ÇOK ŞEY YAŞANDI

Covid dönemindeki yardımlarımız, Rusya-Ukrayna Savaşı için izlenilen arabulucu politika, yine tahıl krizi meselesindeki arabuluculuk… Başlıklara baktığımızda Türkiye’nin iç siyasetteki yoğunluğunun yanında dış politikadan kopuk olmayan, ilişkilerini ve hamlelerini planlayan bir strateji izlediğini görüyoruz. Bunun yanında savunma sanayiinde güçlü adımlar atılmaya da devam ediliyor. Buradaki devamlılık ve gelecek planları nelerdir?

Biz dış politikada bütüncül bir planlama yaparak hareket ediyoruz. İktidara geldiğimizden bu yana Türkiye’nin uluslararası konumunu güçlendirdik, dış politikada çok boyutlu bir yaklaşım benimsedik ve ülkemizi küresel bir lige çıkardık. Artık sözü dinlenen, tesirli bir Türkiye var. Hem ülkemiz içinde istikrarı sağladık hem de bölgemizde ve dünya genelinde istikrarlaştırıcı bir güç haline geldik. Tabii günümüz dünyası çok türbülanslı. Meydan okumalar çok fazla. 2011’den bu yanda bölgemizde olanlara bir bakın. Neler yaşandı? Hepsine yakından şahit olduk. Uluslararası sisteme bakıyorsunuz aynı durum orada da söz konusu.

Şöyle bir geriye bakalım, 21 yılda neler yaşanmış? 11 Eylül, Afganistan’ın ve Irak’ın işgali, 2008 küresel ekonomik krizi, Gürcistan savaşı, Covid-19 salgını, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi ve Rusya-Ukrayna Savaşı. Bölge değişiyor, uluslararası sistem değişiyor. Buna neden olan dinamikler ise çok fazla. Bütün bunlar yaşanırken biz dış politikamızda kendi hikayemizi yazmaya çalışıyoruz. Güçlü, tesirli, insancıl dış politikasıyla uluslararası barışı ve istikrara katkı sunan bir ülkeyiz. Dış politikada benimsediğimiz ilkeleri, bütüncül bir stratejiyle hayata geçiyoruz. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemiyle beraber de bunu bütün kurumlarımızın içine dahil olduğu entegre bir stratejiyi hayata geçirdik. Rusya-Ukrayna Savaşı sürecinde bize içerden ve dışardan gelen dayatmalara kulak asmadık ve kendi özgün yolumuzu oluşturduk. Bu sayede hem savaşın neden olduğu olumsuzluklardan kendimizi koruduk hem de tahıl koridorundan esir değişimlerine savaşın kritik aşamalarında aldığımız inisiyatifler başarılı oldu. Böylece Türkiye bugün Rusya-Ukrayna Savaşı’nda barış çabalarıyla adından en çok söz ettiren ülke oldu. Bu kolay değil. Tecrübe, birikim, planlama ve doğru zamanda atılmış adımlarla ancak bu başarılar ele ediliyor.

Şimdi karşımızda yeni bir dönem var. Uluslararası sistem dönüşüyor. Bu dönüşüme hem hazırlıklı olmamız hem de öncülük etmemiz gerekiyor. Sistemin işlemediğini çok kez söyledik. Reforma ihtiyaç var. Öncelikli olarak bu reformu hayata geçirmeliyiz. Buna çok hazırlandık. Yeni dönemde tekliflerimizi çok daha somut olarak uluslararası platformlarda dile getireceğiz.

Dış politikamızı bütüncül bir şekilde ele alarak, güvenlik, savunma, enerji, ulaştırma ve turizm gibi alanlardaki politikalarımızla entegre hale getiriyoruz. Bu noktada savunma sanayiimizi ve milli teknoloji kapasitemizi en üst seviyeye çıkararak bu alanda rekabetçi gücümüzü artıracağız, refah seviyemizi geliştireceğiz. Bölgemizde bir normalleşme sürecindeyiz. Bunu önemsiyorum. Bölge yorucu bir dönemden geçti. Huzura, istikrara ve güvenliğe ihtiyacımız var. Sorunlarımız ortak, çözümlerimiz de ortak olmalı. Bu nedenle bölgemizde yürüttüğümüz normalleşme adımlarını pekiştirmemiz lazım. İyi bir noktadayız. Daha da iyi bir noktaya ulaşarak bu bölgede sürdürülebilir bir düzen tesis etmemiz lazım.

[Erdoğan “Ulusal çıkarlarımızdan ödün vermeden ulusal güvenliğimize yönelik her türlü tehditle mücadele etme konusunda da kararlıyız ve bunu sürdüreceğiz. Bu konuda taviz vermeye niyetli değiliz. Suriye’de de terörü sona erdirene kadar mücadele etmeye devam edeceğiz. Tabii aynı zamanda çözüm perspektifinden de uzaklaşmayacağız.”

HEDEFİMİZ, TÜRKİYE EKSENİNİ TAHKİM ETMEK

Dış politikada da hareketliliğin olduğu görülüyor. Fransa’daki protestolar, ABD-Çin arasındaki gerginlikler, İran-Suudi Arabistan yakınlaşması… Yaşanan gelişmelere ne gibi yorumlarınız olur, yeni dönemde dış politikada nasıl bir yol izlenecek?

Uluslararası siyaset çok hareketli. Birçok belirsizlik var. Yaşadığımız salgın, belirsizlikleri artırdı. Sonrasında Rusya-Ukrayna Savaşı’yla uluslararası sistemdeki değişim ve dönüşüm tartışmaları yeniden alevlendi. Küresel ölçekli yaşanan rekabet de sistemi artık daha fazla etkilemeye başladı. Ekonomik, siyasi ve askeri gelişmeler birbiriyle iç içe geçmiş durumda. Çin-ABD arasındaki gerginliğin, kimseye faydası olmadığını düşünüyoruz. Yeni bir soğuk savaşın, hiç kimseye faydası yok. Zira karşımızda tek başına mücadele ederek başarılı olamayacağımız sorunlar var. İklim değişimi örneğin en önemli meydan okumalardan biri. Ortak hareket edilmesi gereken bir alan. Terörizm yine aynı şekilde ortak hareket ederek üstesinden gelebileceğimiz bir sorun. Birleşmiş Milletler reforme edilmeli ve iyi bir küresel yönetişim mimarisi oluşturulmalı. Bütün bu acil sorunlar varken, ABD-Çin arasındaki siyasi ve askeri gerilimler, istikrarı bozucu bir etki yapıyor. Öte yandan bölgemizde barışa, istikrara katkı verecek her türlü adımı zaten destekledik, destekliyoruz. Hatta biz de bu tür adımların öncüsü olduk. İran da Suudi Arabistan da bizim dost gördüğümüz ülkeler arasında yer alıyor. İki ülkenin böylesi bir müzakere süreciyle ilişkilerini normalleştirmesinin, Ortadoğu’daki devam eden normalleşme sürecine de olumlu katkı sunacağını düşünüyoruz.

Yeni dönemde dış politikamızda hedefimiz, Türkiye eksenini tahkim etmek. Türkiye ekseni Türkiye Yüzyılı’nda dış politikamıza rehberlik edecek. Hedefimiz Türkiye’nin küresel aktörlüğünü daha da pekiştirmek. Önce insan diyoruz her zaman. Dış politikamızda insani diplomasiyi öne alan bir yaklaşım sergiliyoruz. Kendi insanımızı, soydaşlarımızı, gönül coğrafyalarımızdaki kardeşlerimizi ve mazlumları merkeze alan bir insani diplomasi anlayışına sahibiz. Ulusal çıkarlarımızdan ödün vermeden ulusal güvenliğimize yönelik her türlü tehditle mücadele etme konusunda da kararlıyız ve bunu sürdüreceğiz. Bu konuda taviz vermeye niyetli değiliz. Suriye’de de terörü sona erdirene kadar mücadele etmeye devam edeceğiz. Tabii aynı zamanda çözüm perspektifinden de uzaklaşmayacağız. Siyasi çözüm, terörle mücadele ve sığınmacıların geri dönüşü hususlarını hep birlikte ele almak gerekiyor. Yeni dönemde bu konuda çok daha önemli adımlar atacağız. Bölgemizde barış ve istikrar için gayret gösteriyoruz. İstikrarlı bir düzenin oluşturulması için her türlü desteği vereceğiz. Bölgenin normalleşmesi uluslararası sistemin de normalleşmesine katkı sunabilir ve gerginlikleri azaltabilir. Yeni dönemde daha aktif olan bir Türkiye göreceğiz. Küresel ligde top koşturan ve ülkemizi daha da yukarılara taşıyan bir dış politika göreceğiz.

SAVUNMA SANAYİİNDE MİLLİLİK ESASINDA TAM GAZ GİDİLECEK

Savunma sanayiinde yaşanan gelişmeleri artık takip etmek de zorlaştı. 2002’de 70 civarı olan proje sayısı bugün 800’e yaklaşmış. Birçok stratejik platform tamamlanmış ve envantere girmiş. Savunma sanayiinde nasıl bir gelecek bizi bekliyor?

Türkiye Yüzyılı’nın en önemli sütunlarından biri teknolojik ve endüstriyel bağımsızlığımızın tam olarak sağlanması. Bunu başardığımızda Türkiye’nin ilk 10 ekonominin içine girmesi daha da kolay olacak. Savunma sanayiini bunun yapı taşlarından biri olarak görüyorum. Bu alandaki yatırımlarımızı da hep bu mantıkla gerçekleştirdik. Önceliklerimizden biri teknolojik AR-GE faaliyetlerimize olan desteğimizi maksimum seviyeye çıkararak devlet ile özel sektör arasındaki iş birliği imkanlarını maksimum seviyelere çıkarmak. Böyle bu alanda hem yeni teknoloji araştırmalarına olanak sağlamış olacağız hem de gençlere yeni istihdam alanları oluşturmuş olacağız. Bu bakımdan savunma sanayii eko-sistemimizi çok dinamik bir biçimde ele alıyoruz.

Tabii bu alanda bir başka önceliğimiz de savunma mimarimizi milli imkanlarla tam olarak inşa etmek. Yani kuvvet bazında ihtiyacımız olan platformları ve stratejik sistemleri kendi imkan ve kabiliyetlerimizle tamamlamak istiyoruz. Zaten bu konuda çok iyi bir yerdeyiz. Yüzde 80’lere ulaşmış durumdayız. Bundan sonra bu oranı stratejik platformlarda da sağlayacağız. Kendi muharip uçağımız üretiyoruz. İnşallah çok yakın bir zaman bu konuda daha büyük adımlar atacağız. İnsansız platformlarda geldiğimiz yer belli. Bugün Türkiye bu konuda rüştünü ispatladı. Dünya bizi konuşuyor. Ama gelin görün ki bu konuda bizim muhalefetin söyledikleri ortada. Bunlar geçmişte yaptıkları gibi var olan projeleri durdurmak, önüne takoz koymak istiyorlar.

Savunma sanayiinde ihracat rakamlarımız da son yıllarda yükseldi. 4,3 milyar doları geçtik. Önümüzdeki yıllarda bu rakam çok daha yukarı çıkacak ve Türkiye küresel savunma pazarında çok önemli bir oyuncu haline gelecek. Önce 10 milyar dolar, sonra da 50 milyar dolar ihracata ulaşacağız. Ordumuzu stratejik caydırıcılığa haiz bir noktaya getireceğiz. Türkiye teknolojik bir güce dönüşecek, Türkiye Yüzyılı’nda.”